Kategoria: Bez kategorii

Chodzi o wnioski oparte na argumentacji przedstawionej przez Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 15 kwietnia 2021 r. w sprawie C-935/19. TSUE skrytykował w nim zwłaszcza automatyzm przepisów polskiej ustawy o VAT, tj. nakładanie na podatników sankcji VAT w takiej samej wysokości, niezależnie od tego czy nieprawidłowość w VAT wykryta przez organ w toku kontroli wynika z:

• przyjętej przez podatnika, błędnej wykładni przepisów prawa materialnego, czy jednak
• uczestnictwa w oszustwie podatkowym i powoduje uszczuplenie wpływów do Skarbu Państwa z tyt. tego podatku.

W przyszłości polskie organy powinny akceptować ww. orzeczenie Trybunału. Oznacza ono jednak również, że w wielu sytuacjach w przeszłości sankcja VAT była nakładana na podatników sprzecznie z Dyrektywą, a zatem została ona zapłacona nienależnie. Podatnicy mogą się więc domagać jej zwrotu.

Co ważne –  i co różnicuje tę sytuację od innych spraw związanych z nadpłatami podatku, powstałymi na podstawie orzeczeń TSUE – sankcja VAT była zawsze nakładana i płacona w podstawie decyzji. Przykładowo, jeśli organ przeprowadził u podatnika kontrolę, w której zakwestionował pewne rozliczenia podatnika w VAT i podatnik zgodził się z tymi ustaleniami (składając korektę deklaracji), w kolejnym kroku urząd skarbowy wydawał odrębną decyzję, nakładającą na podatnika właśnie to dodatkowe zobowiązanie. Natomiast gdy podatnik nie złożył korekty po kontroli, organ po przeprowadzonym postępowaniu wydawał decyzję, którą określał prawidłową kwotę VAT i równocześnie nakładał nią dodatkową sankcję.

Jeśli podatnik nie zainicjował sporu z organem z tym zakresie (nie złożył w przeszłości odwołania / skargi) i decyzja taka stała się ostateczna to dążąc do odzyskania zapłaconych kwot sankcji należy w pierwszej kolejności wzruszyć tę decyzję – tj. złożyć do odpowiedniego organu wniosek o wznowienie postępowania. Tym sposobem, organ ponownie zajmie się sprawą, tym razem jednak uwzględniając stanowisko TSUE. Czasu nie zostało jednak dużo. Z uwagi na fakt, że sentencja wyroku została już opublikowana w Dz.U. UE, termin na złożenie wniosku upływa 7 lipca 2021 r.

W późniejszym terminie podatnicy właściwie nie będą mieli już możliwości domagania się zwrotu tych środków (niezależnie od tego kiedy mija termin przedawnienia zobowiązania).

Trochę więcej czasu mają podatnicy, których sprawa została zakończona na etapie sądu administracyjnego (tj. którzy „przegrali” prawomocnie spór ze skarbówką na etapie sądów administracyjnych). Termin na wniesienie odpowiedniej skargi, wznawiającej postępowanie upływa tutaj 7 września 2021 r

„Najlepszą” sytuację pod tym względem mają podmioty, będące ciągle w trakcie sporu z fiskusem. W takiej sytuacji wyrok TSUE można powołać w każdej chwili, w toku postępowania, jako argument, wzmacniający stanowisko podatnika.

Urszula to doświadczony prawnik, specjalizujący się w doradztwie z zakresu prawa handlowego, w szczególności w procesach reorganizacji, transakcjach fuzji i przejęć, bieżącej obsłudze korporacyjnej, a także w problematyce sukcesji międzypokoleniowej biznesów rodzinnych.

Doradzała polskim i zagranicznym klientom w licznych transakcjach sprzedaży, reorganizacjach, w zakładaniu i likwidacji przedsiębiorstw, bieżącym doradztwie korporacyjnym oraz w przeprowadzaniu prawnego due diligence spółek z różnych branż, a także w negocjowaniu umów w transakcjach typu share deal i assets deal, a także w planowaniu i wdrażaniu sukcesji międzypokoleniowej w polskich firmach rodzinnych.

Swoje dotychczasowe doświadczenie zdobywała m.in. w jednej z kancelarii z tzw. „Wielkiej Czwórki”, jak i w polskich butikowych kancelariach prawnych.

„Z moich obserwacji sukcesja międzypokoleniowa to proces bardzo złożony, wielowątkowy oraz wymagający – nie tylko po stronie samej rodziny, ale i zaangażowanych doradców. Z jednej strony niezbędna jest w nim gruntowna wiedza oraz wszechstronne doświadczenie doradcy w obsłudze, ale i w zrozumieniu biznesu, a z drugiej pewna wrażliwość na potrzeby konkretnej rodziny, na wartości, które inkorporuje w prowadzonym przez siebie biznesie. Firmy  rodzinne znacznie różnią się w swojej specyfice od innych biznesów, którym również doradzam. ALTO Legal rozumie specyfikę obsługi prawnej tego typu klienta i dlatego cieszę się niezmiernie, że wraz z zespołem Piotra i Tomasza będziemy mogli razem wspierać polskie firmy rodzinne również w obszarze sukcesji międzypokoleniowej.” – mówi mec. Urszula Brzezińska-Grzęda, Senior Associate w ALTO Legal.

– Ogromnie cieszymy się z dołączenia Uli do naszego zespołu prawnego w ALTO. Chcemy wspólnie wspierać biznes, którego dużą część stanowią polskie firmy rodzinne, w ciągłym rozwoju. Dobrze przeprowadzona sukcesja międzypokoleniowa biznesu rodzinnego może być również elementem takiego rozwoju. W praktyce sukcesja jest dla wielu polskich firm wyzwaniem, dlatego też naszą rolą, jako profesjonalnych doradców, jest dostarczenie wsparcia w tym zakresie. Ważne by sukcesja była zaplanowana i przeprowadzona od początku do końca w sposób kompleksowy i usystematyzowany. Kancelaria ALTO Legal może pochwalić się swoimi sukcesami w obszarze praktyki Private Clients, a dołączenie Uli do naszego zespołu z pewnością pomoże nam budować silną kompetencję blisko najbardziej wymagającego klienta, także w obszarze sukcesji międzypokoleniowej – dodał Piotr Orczykowski, Partner Zarządzający ALTO Legal.

***

ALTO zapewnia swoim klientom kompleksowe wsparcie związane z obsługą prawną biznesu. Świadczymy doradztwo korporacyjne we wszystkich fazach związanych z prowadzeniem biznesu – w zakresie zagadnień związanych z rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, związanych organizacją i bieżącym funkcjonowaniem spółek handlowych i innych podmiotów gospodarczych, a także związanych z unicestwieniem bytu prawnego podmiotów gospodarczych. Doradzamy w kwestiach dotyczących bieżącej działalności podmiotów gospodarczych, w tym w zakresie odpowiedzialności członków zarządu spółek, członków innych organów spółek oraz innych osób zaangażowanych w działalność spółki handlowej. Świadczymy doradztwo prawne w procesach reorganizacyjnych spółek, tj. procesy łączenia spółek, przekształcenia (transformacji) oraz podziału spółek, pomagamy w zidentyfikowaniu ryzyk prawnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, w tym przeprowadzamy analizę prawną (due diligence) podmiotów gospodarczych oraz proponujemy rozwiązania ograniczające te ryzyka.

ALTO wspieramy również najbardziej wymagających klientów, świadcząc kompleksowe usługi prawne dla sektora tzw. „Private Client”. W rankingu Kancelarii Prawniczych opublikowanym przez dziennik „Rzeczpospolita” za 2020 oraz 2019 Piotr Orczykowski – Partner Zarządzający ALTO Legal uzyskał wyróżnienia w kategorii „Private Clients”.

Klienci ALTO mogą liczyć na wsparcie w kwestiach prawnych, regulacyjnych, jak też podatkowych.

Do zespołu transakcyjnego ALTO dołączyli Szymon Tyniec (Associate, adwokat), ekspert z zakresu doradztwa transakcyjnego, oraz Mikołaj Kowalczyk (Junior Associate, aplikant adwokacki), specjalizujący się w kompleksowej obsłudze podmiotów gospodarczych, w szczególności startup’ów.

– Wierzymy w polski rynek venture capital i stale w niego inwestujemy. Nasi eksperci, pod kierunkiem Rafała Kozłowskiego, wykonują dużo pracy na rzecz tzw. ekosystemu  – szkolimy, pomagamy młodym przedsiębiorcom oraz innym organizacjom działającym na tym rynku. Chcąc świadczyć na tym rynku w pełni profesjonalne usługi wsparcia prawnego, stale poszerzamy nasz zespół transakcyjny. Dodatkowo, Klienci bardzo dobrze przyjmują połączenie w ALTO kluczowych dla profesjonalnych inwestorów kompetencji, obejmujących oczywiście kompleksowe wsparcia w zakresie transakcji, ale także doradztwo regulacyjne oraz podatkowe – komentuje Piotr Orczykowski, Partner Zarządzający ALTO Legal.

Bardzo cieszy dołączenie do zespołu tak doświadczonego prawnika jak Szymon, o bardzo bogatym i różnorodnym doświadczeniu transakcyjnym, jak też Mikołaja, który mimo młodego wieku brał już udział w rundach finansowania topowych startup’ów w Polsce. Jestem przekonany, że ich wiedza, doświadczenia i entuzjazm będą dużą wartością dodaną w projektach realizowanych przez nasz zespół co pozwoli świadczyć jeszcze lepsze usługi Klientom – dodaje Rafał Kozłowski, kierujący praktyką transakcyjną w ALTO Legal.

Szymon Tyniec od początku swojej drogi zawodowej zajmował się doradztwem transakcyjnym na rynku venture capital, współpracując zarówno ze startupami jak i inwestorami. Brał udział w transakcjach M&A, także z udziałem funduszy private equity. Obok praktyki typowo transakcyjnej, Szymon był również zaangażowany w prowadzenie procesów sądowych, w tym związanych ze sporami na tle rozliczeń z umów inwestycyjnych i umów sprzedaży udziałów. Wspierał Klientów w szeregu kluczowych dla nich projektów dotyczących restrukturyzacji korporacyjnych, wdrożeń IT, czy też przy zagadnieniach związanych z nieruchomościami i ochroną środowiska.

Mikołaj Kowalczyk dotychczasowe doświadczenia zdobywał w projektach na rzecz podmiotów działających na rynku nowych technologii. Brał udział w doradztwie prawnym podczas rund inwestycyjnych w transakcjach typu venture capital oraz wyjść z inwestycji poprzez transakcje M&A. Zajmował się także zagadnieniami prawnymi w zakresie prawa cywilnego i handlowego. Pracował w warszawskich kancelariach prawnych, jak też w dziale prawnym spółki giełdowej.

***

ALTO zapewnia swoim klientom kompleksowe wsparcie związane z realizowaniem transakcji venture capital oraz M&A. Doradza zarówno po stronie kupującego (przejmującego) i inwestorów, w tym funduszom venture capital, jak też sprzedającego lub poszukującego kapitału. Eksperci ALTO strukturyzują transakcje, przeprowadzają kompleksowe badania due diligence podmiotu będącego przedmiotem transakcji, rekomendują sposób przeprowadzenia transakcji, sporządzają i negocjują dokumentacje transakcyjną, oraz przeprowadzają przedmioty transakcji przez reorganizacje. Klienci mogą liczyć na wsparcie ALTO w kwestiach prawnych, regulacyjnych, jak też podatkowych.

Szczegółowa interpretacja zakresu tego obowiązku oraz rodzajów umów objętych tym rygorem od wielu lat wzbudza spory. O tym, że jest to zagadnienie istotne świadczy także to, że  zagadnienie to pojawiło się również w ramach zadania z prawa gospodarczego, na tegorocznym egzaminie radcowskim.

Z tego względu, warto przyjrzeć się bliżej pojęciu „innej podobnej umowy”, o którym mówi art. 15 § 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: „KSH”).

Zgodnie z treścią przywołanej regulacji, zawarcie przez spółkę kapitałową umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo na rzecz którejkolwiek z tych osób, wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Brak uzyskania takiej zgody, stosownie do treści art. 17 § 1 KSH, powoduje nieważność czynności prawnej, która została dokonana bez wymaganej uchwały zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia.

O ile kwestia umowy pożyczki, kredytu, poręczenia jest jednoznaczna, o tyle pojęcie „innej podobnej umowy” wywołuje zasadnicze wątpliwości interpretacyjne. Zgodnie z niektórymi poglądami przedstawicieli doktryny prawa spółek, przez „inne umowy podobne” należy rozumieć zarówno umowy nazwane, jak i nienazwane, z których mogą wynikać obciążenia dla spółki podobne do tych, jakie wynikają np. z umowy kredytu, pożyczki czy poręczenia.

W kwestii pojęcia „innej podobnej umowy” wypowiadały się również sądy. I tak, w wyroku Sądu Najwyższego z 7.3.2017 r. (II CSK 349/16, OSNC 2018, Nr 1, poz. 9) stwierdzono, że termin „inna podobna umowa” obejmuje wszelkie umowy, do których istoty należy transfer środków ze spółki do majątku osób należących do podmiotowego kręgu wyznaczonego treścią art. 15 § 1 KSH, na ich rzecz, albo udzielanie im zabezpieczeń. Każdorazowo jednak umowa musi wywierać przynajmniej pośrednio jednostronnie korzystne skutki prawne dla wskazanych piastunów organów lub funkcjonariuszy spółki, zatem muszą być oni jej rzeczywistymi beneficjentami. Umowa może mieć zarówno charakter zobowiązujący, jak i rozporządzający, przy czym pozbawiona znaczenia jest rzeczywista wartość ekonomiczna świadczenia. Na jej podstawie spółka może być obowiązana do wykonania określonego zobowiązania, zaciągniętego przez osobę trzecią, stąd „podobna” jest w oznaczonych okolicznościach umowa o przejęcie długu, umowa z dłużnikiem o zwolnienie go z obowiązku świadczenia, czy też umowa o świadczenie na rzecz osoby trzeciej lub umowa gwarancji. W zasadzie zakresem zastosowania art. 15 § 1 KSH powinny być objęte takie umowy, które mają zbliżoną konstrukcję do umów nazwanych wymienionych w tym przepisie (wyr. SN z 7.3.2017 r. II CSK 349/16, Legalis, zob. też wyr. SN z 7.2.2019 r. II CSK 8/18, Legalis).

Można w takiej sytuacji postawić pytanie, czy także umowa dotycząca zwolnienia członka zarządu z określonej odpowiedzialności (np. tzw. indemnity letter) wymaga takiej uchwały. Wydaje się, że bezpieczniej jest przyjąć takie założenie.

Podsumowując powyższe rozważania, mając na uwadze sankcję nieważności czynności prawnej w razie braku jej potwierdzenia ze strony zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia, należy postulować, aby pojęcie innej podobnej umowy interpretować szeroko i przypadek każdej umowy oceniać z osobna, zwracając szczególną uwagę na to, czy wiąże się ona z dodatkowymi korzyściami dla członka organu spółki, w szczególności czy istotne przedmiotowo warunki zawieranej umowy (nawet takie jak czynsz umowy najmu, dzierżawy) odpowiadają warunkom rynkowym.