Kategoria: Bez kategorii

1 lipca 2023 r. zniesiony zostanie stan zagrożenia epidemicznego. Przepisy nie wskazują jednoznacznie, czy termin dokonania zaległych zgłoszeń raportowania krajowych schematów podatkowych przypada już na 30. dzień po 1 lipca, czy może po 30 dniach termin ten dopiero rozpocznie swój bieg. Konieczne jest stanowisko Ministerstwa Finansów.

Zgodnie z projektem rozporządzenia Ministra Zdrowia 1 lipca 2023 r. ma być datą, z którą zniesiony zostanie stan zagrożenia epidemicznego obowiązujący w Polsce od 16 maja 2022 r. (przed 16 maja 2022 r. obowiązywał stan epidemii).

Zniesienie tego stanu spowoduje m.in., że terminy na raportowanie krajowych schematów podatkowych nie będą już zawieszone, a tym samym powstanie obowiązek dokonania zgłoszenia wszystkich takich schematów powstałych w trakcie trwania pandemii COVID. Przepisy specustawy COVID nie są jednak jednoznacznie interpretowane, co do tego, kiedy powinien przypadać termin na dokonanie zaległych zgłoszeń MDR-1 oraz MDR-3. Jednocześnie poprawne ustalenie tego terminu jest kluczowe dla określenia daty powstania obowiązków raportowych po stronie korzystających, promotorów oraz wspomagających.

Wpływ zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego na termin raportowania MDR schematów krajowych

Zgodnie z art. 31y specustawy COVID bieg terminów MDR dla schematów innych niż transgraniczne nie rozpoczyna się, a w przypadku rozpoczęcia biegu ulega on zawieszeniu od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii wprowadzonego w związku z pandemią COVID-19.

Jednocześnie MZ opublikowało projekt rozporządzenia, na podstawie którego, zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego w związku z pandemią COVID-19 planowane jest na 1 lipca 2023 r. W konsekwencji wejście przepisów rozporządzenia w życie wpłynie bezpośrednio na obowiązki w zakresie raportowania MDR schematów podatkowych innych niż transgraniczne (tzw. schematów krajowych), powstałych po dniu 31 marca 2020 r.

Przepisy specustawy COVID nie są jednak jednoznacznie interpretowane co do tego, kiedy powinien przypadać termin na dokonanie „zaległych” zgłoszeń na formularzach MDR-1 – tj. czy termin na raportowanie przypadnie już na 30. dzień po 1 lipca czy może po 30 dniach termin ten dopiero rozpocznie swój bieg. Dodatkowo, specustawa COVID nie precyzuje, jak powinien być liczony termin na raportowanie uzgodnień na formularzach MDR-3 – Ordynacja podatkowa, wyznaczając moment, w którym należy złożyć to zgłoszenie, nie wskazuje konkretnej ilości dni od np. wdrożenia schematu, ale odwołuje się do terminu złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy.

 

Termin na raportowanie MDR-1

Zgodnie z treścią przepisów specustawy COVID, bieg terminów MDR dla schematów krajowych ulega zawieszeniu do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.

Powyższe oznacza więc, że zgodnie z literalną treścią przepisów, do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego w związku z COVID terminy na raportowanie pozostają ciągle zawieszone. Innymi słowami, dopiero po upływie 30 dni od zniesienia stanu zagrożenia epidemicznego (tj. efektywnie od 1 sierpnia 2023 roku) terminy na raportowanie tych schematów podatkowych zostaną „odwieszone”.

W konsekwencji od dnia odwieszenia tych terminów korzystający, promotorzy oraz wspomagający, u których powstał obowiązek raportowy będą musieli dokonać raportowania w „standardowym” terminie wynikającym z przepisów Ordynacji podatkowej, tj. co do zasady w terminie 30 dni (efektywnie do 30 sierpnia 2023 r.).

Taki sposób kalkulacji tych terminów jest zgodny z generalnym rozumieniem instytucji zawieszenia biegu terminów – w trakcie zawieszenia terminy w ogóle nie biegną, a rozpoczynają swój bieg (ewentualnie biegną dalej jeśli ich bieg został już rozpoczęty) dopiero po upływie okresu, w którym zawieszenie obowiązywało. Skoro tak, to w stosunku do schematów, które powstały „w pandemii” termin ten co do zasady w ogóle się nie rozpoczął (wyjątkiem są zdarzenia gdzie termin na raportowanie rozpoczął swój bieg przed 31 marca 2020 r., ale nie upłynął przed zawieszeniem terminów). Rozpocznie on swój „standardowy” (zwykle 30-dniowy) bieg dopiero po 30 dniach od zniesienia stanu zagrożenia.

Równocześnie, z praktyki widzimy, że sposób liczenia upływu tych terminów jest interpretowany niejednoznacznie (zwłaszcza przez organy) – również w mniej „korzystny” sposób. Wynikać może to z informacji opublikowanej na rządowej stronie (link), zgodnie z którą w przypadku schematów podatkowych innych niż transgraniczne nie trzeba przekazywać informacji i zawiadomień oraz realizować innych obowiązków określonych w przepisach dotyczących schematów podatkowych innych niż transgraniczne w okresie od 31 marca 2020 r. do 30 dnia po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19.

Z powyższego komunikatu zdaje się wynikać więc, że podmioty mają mniej czasu na dokonanie zaległego raportowania krajowych schematów – treść komunikatu zdaje się wskazywać, że raportowania należy dokonać do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego w związku z COVID-19, a więc efektywnie do 31 lipca 2023 r.

Taka interpretacja przepisów powoduje spore zamieszanie – zdaje się być ona bowiem niezgodna z literalnym brzmienia przepisów specustawy COVID mówiących o zawieszeniu terminów raportowych.

 

Termin na dokonanie raportowania MDR-3

Powyższy problem w zakresie prawidłowego określenia terminu odwieszenia obowiązków raportowych w zakresie schematów podatkowych krajowych dotyczy również formularzy MDR-3, do których składania zobowiązani są korzystający.

Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, korzystający, który dokonywał w danym okresie rozliczeniowym jakichkolwiek czynności będących elementem schematu podatkowego lub uzyskiwał wynikającą z niego korzyść podatkową dokonuje raportowania na formularzu MDR-3 w terminie złożenia deklaracji podatkowej dotyczącej tego okresu rozliczeniowego.

W konsekwencji termin raportowania na formularzu MDR-3 nie został oznaczony jako konkretna ilość dni, lecz został uzależniony od terminu na złożenie danej deklaracji podatkowej. Tymczasem, w stosunku do schematów powstałych „w pandemii” deklaracje podatkowe za poszczególne okresy rozliczeniowe zostały już zwykle złożone (termin na ich złożenie upłyną).

Rodzi to więc pytanie, kiedy będzie obecnie przypadał ten termin.

Wydaje się, że można w takim wypadku przyjąć, że termin na złożenie MDR-3 powinien wynosić tyle dni od odwieszenia terminów raportowych ile czasu mieli podatnicy na złożenie poszczególnych deklaracji podatkowych po zakończeniu okresu rozliczeniowego (czyli np. w zakresie korzyści na gruncie CIT – co do zasady 3 miesiące od odwieszenia terminów).

Możliwe jest też uznanie, że termin do złożenia MDR-3 za cały okres pandemii będzie przypadał z najbliższym terminem do złożenia deklaracji za podatek, którego dotyczy zgłoszenie MDR-3 (więc np. do końca 03.2024 r. – z terminem CIT-8 za 2023 r.).

W praktyce, mając na uwadze podobieństwo treści MDR-1 i MDR-3, jeśli w zakresie danego uzgodnienia oba zgłoszenia będą musiały zostać złożone, z pewnością rekomendowanym podejściem byłoby skoordynowanie złożenia ich w tym samym czasie.

 

Wnioski na przyszłość

Choć treść przepisów dotyczących terminów na dokonanie zgłoszeń po „czasach COVID” z pozoru wydaje się jasna, to przy próbie ich zastosowania w praktyce powstają istotne wątpliwości. Tym bardziej, że jak się wydaje, treść oficjalnych komunikatów rządowych jest nieprecyzyjna.

Wydaje się, że – kiedy rozporządzenie Ministra Zdrowia wejdzie w życie – przydatnym dla podatników byłoby opublikowanie co najmniej nie budzącego wątpliwości komunikatu potwierdzającego, że:

• po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego terminy na raportowanie pozostają zawieszone jeszcze przez 30 dni i dopiero wtedy „standardowe” terminy na raportowanie zaczynają biec, oraz wskazującego
• jak konkretnie liczyć kiedy przypadnie termin do dokonania zgłoszeń na formularzu MDR-3 – rozsądne wydaje się być przy tym przyjęcie, że termin ten będzie przypadał wraz z najbliższym terminem do złożenia deklaracji za podatek, którego dotyczy zgłoszenie MDR-3.

Kwestie te są przecież podstawą aby podmioty zobowiązane prawidłowo (terminowo) wypełniły swoje obowiązki.

Nowe zasady opodatkowania podatkiem Belki wypłat z produktów inwestycyjno-ochronnych planowane od 2024 r.

Od 2024 r. mają obowiązywać nowe zasady opodatkowania produktów z UFK. Wyłączone zostaną obowiązki płatnika podatku po stronie zakładu ubezpieczeń, a klienci będą musieli samodzielnie rozliczyć podatek.

Jeszcze w ubiegłym roku Ministerstwo Finansów zaprezentowało założenia zmian związanych z opodatkowaniem PIT dochodów z inwestycji w fundusze kapitałowe. W konsultacjach publicznych nie pojawił się jednak żaden projekt ustawy, który zawierałby zmiany w tym zakresie. Dopiero w tym roku, w trakcie prac w Sejmie nad ustawą wprowadzającą tzw. Slim VAT 3, sejmowa Komisja Finansów Publicznych bocznymi drzwiami wprowadziła do projektu sygnalizowane wcześniej zmiany.

Nowelizacja jest już na końcowym etapie procesu legislacyjnego i ma wejść w życie w odniesieniu do dochodów osiągniętych w 2024 r.
Kluczowym elementem nowelizacji jest wprowadzenie zachęt dla inwestorów indywidualnych, poprzez umożliwienie im rozliczania wyniku podatkowego (dochodu lub straty), wygenerowanego na inwestycjach w fundusze kapitałowe (a więc również UFK) z innymi inwestycjami realizowanymi na rynku kapitałowym, w szczególności w zakresie papierów wartościowych.

Zgodnie z dotychczasowymi zasadami, nie było takiej możliwości, ponieważ dochód z umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszu kapitałowym (w tym UFK) podlega opodatkowaniu podatkiem zryczałtowanym (19%) pobieranym przez płatnika.

Zmiana ma więc z założenia być korzystna dla inwestorów. Jednocześnie wpłynie istotnie na zasady opodatkowania wypłat z oferowanych przez życiowe zakłady ubezpieczeń produktów o charakterze ochronnoinwestycyjnym (umowy z UFK), co będzie miało bardzo duży wpływ na obszar produktowy i operacyjny w działalności zakładów ubezpieczeń na życie.

 

AKTUALNE ZASADY OPODATKOWANIA WYPŁAT Z PRODUKTÓW INWESTYCYJNO-OCHRONNYCH

Ustawa o PIT wyodrębnia dwie kategorie produktów ubezpieczeniowych z elementem inwestycyjnym:

1. klasyczne umowy ubezpieczenia z UFK, w ramach których część inwestycyjna składki jest lokowana w fundusze kapitałowe,
2. umowy na życie / dożycie, w przypadku których wysokość świadczenia zakładu ubezpieczeń jest uzależniona od określonego wskaźnika / indeksu (tzw. polisolokaty).

Z perspektywy klientów obydwie kategorie produktów mają zbliżony charakter i realizują podobne funkcje związane z łączeniem w jednym produkcie elementu ochronnego i inwestycyjnego. Umowy z UFK są produktami o wyższym ryzyku inwestycyjnym, ponieważ wiążą się z lokowaniem części składki bezpośrednio w wybrane fundusze kapitałowe, a wysokość świadczenia z tytułu umorzenia jest uzależniona od wyniku wygenerowanego przez fundusz. Tego rodzaju produkty są co do zasady dedykowane klientom mającym świadomość ryzyka inwestycyjnego. Zdarza się, że tego rodzaju klienci inwestują również w inne aktywa na rynku kapitałowym.

Drugi rodzaj produktów, jest kierowany do klientów, którzy niechętnie akceptują ponoszenie wysokiego ryzyka inwestycyjnego.

Aktualnie z perspektywy ustawy o PIT wypłaty z obydwu kategorii produktów są traktowane w analogiczny sposób, tj. dochód podlega opodatkowaniu tzw. podatkiem Belki według stawki 19%, a odpowiedzialny za rozliczenie podatkowe wypłacanego świadczenia jest ubezpieczyciel dokonujący wypłaty. Zakład ubezpieczeń jakopłatnik podatku ustala wysokość dochodu, wylicza podatek oraz pobiera go z dokonywanej wypłaty i odprowadza do urzędu. Klient nie musi się więc dodatkowo zajmować podatkami, obowiązki podatkowe ciążą co do zasady na ubezpieczycielu.

 

JAK BĘDZIE PO ZMIANACH?

Nowelizacja istotnie zmodyfikuje zasady rozliczania wypłat z oferowanych przez życiowe zakłady ubezpieczeń produktów z elementem inwestycyjnym. W przypadku wypłat z umów UFK, na ubezpieczycielach nie będą już ciążyły obowiązki płatnika w związku z dokonywaniem wypłat. Klienci będą natomiast samodzielnie rozliczać dochody/straty powstałe w związku z umorzeniem jednostek w UFK i dokonaną wypłatą. Klient dodatkowo (i jest to największy benefit zmiany) będzie mógł połączyć wynik podatkowy osiągnięty na produkcie z UFK z innymi dochodami z zysków kapitałowych w rozliczeniu rocznym, w konsekwencji będzie mógł rozliczyć zyski ze stratami z różnych inwestycji.

Co prawda zakład ubezpieczeń nie będzie już płatnikiem, ale będzie miał dodatkowe obowiązki informacyjne. Będzie zobowiązany do sporządzenia na rzecz klienta informacji PIT-8C, w ramach której będzie trzeba wykazać wartość przychodów i kosztów związanych z dokonaną wypłatą. Klient będzie bowiem potrzebował konkretnych danych, żeby prawidłowo rozliczyć podatek od otrzymanego świadczenia.

 

DWIE KATEGORIE PRODUKTÓW

Z perspektywy zakładu ubezpieczeń istotne jest, że zmiana zasad opodatkowania dotyczy wyłącznie umów ubezpieczenia z UFK. Nowe zasady opodatkowania nie obejmą więc drugiej kategorii umów z elementem inwestycyjnym, w przypadku których świadczenie jest ustalane z uwzględnieniem określonych wskaźników lub indeksów (polisolokaty). W przypadku tej kategorii produktów nadal zakłady ubezpieczeń będą więc wykonywały obowiązki płatnika.

Dwie kategorie produktów z elementem inwestycyjnym oferowanych przez zakłady ubezpieczeń będą więc od nowego roku podlegały odmiennym zasadom opodatkowania. Na rozróżnienie zasad opodatkowania wypłat ze wskazanych dwóch rodzajów produktów można spojrzeć z kilku perspektyw.

Z jednej strony, dla niektórych ubezpieczycieli może być to utrudnienie. Dotychczas wszystkie produkty z elementem inwestycyjnym były traktowane jednakowo, nie było więc konieczności rozróżniania umów w wykorzystywanych systemach służących do obsługi wypłat oraz wyliczania podatku. Nowelizacja przepisów będzie wiązała się z koniecznością rozróżnienia poszczególnych produktów i zmodyfikowania systemów operacyjnych w taki sposób, żeby w odniesieniu do części wyliczały podatek na dotychczasowych zasadach, natomiast w odniesieniu do umów UFK umożliwiały ustalenie danych niezbędnych do wykazania w informacji PIT-8C. Będzie wiązało się to z koniecznością zaangażowania zasobów operacyjnych oraz z dodatkowymi kosztami wdrożenia. Perspektywa zakładów ubezpieczeń może więc przemawiać za potraktowaniem obydwu kategorii na potrzeby podatku w ten sam sposób, co operacyjnie byłoby łatwiejsze.

Patrząc natomiast z perspektywy klientów oraz uwzględniając specyfikę produktów, pozostawienie obowiązków podatkowych po stronie ubezpieczycieli przy polisolokatach może wydawać się uzasadnione. Klienci korzystający z tego rodzaju produktów mogą być przyzwyczajeni do automatycznego pobierania podatku przedwypłatą i nagła zmiana podejścia w tym zakresie może być z ich perspektywy niezrozumiała. Musieliby dodatkowo zapoznać się z zasadami rozliczania podatku, co byłoby kłopotliwe. Pozostawienie kwestii rozliczenia podatku po stronie ubezpieczyciela wydaje się w tym przypadku wskazane, mając na uwadze iż w tego rodzaju produktach zazwyczaj dochód i podatek wystąpi (brak ryzyka inwestycyjnego).

Argumentem celowościowym przemawiającym za takim rozwiązaniem jest również sama struktura produktów. W przypadku polisolokat składka nie jest alokowana bezpośrednio w fundusze kapitałowe, jak ma to miejsce w przypadku umów z UFK. Jeżeli więc nowelizacja miała dotyczyć funduszy kapitałowych za uzasadnione należy uznać, że nie objęła produktów, które nie są bezpośrednio związane z funduszami. Natomiast dla klientów posiadających umowy z UFK samodzielne rozliczanie podatku, i możliwość potrącenia strat, może być w wielu przypadkach korzystne.

Jednocześnie, patrząc z perspektywy klientów posiadających obydwa rodzaje produktów, niezrozumiała może być sytuacja, w której od jednej wypłaty pobrany zostanie podatek, a w przypadku drugiej otrzyma PIT8C.

Mając na uwadze treść proponowanych przepisów, odmienne traktowanie z perspektywy podatkowej obydwu kategorii produktów stanie się od nowego roku faktem. Nie wiemy jednak, czy w pełni zamierzonym przez ustawodawcę.

 

CO ZMIANY OZNACZAJĄ DLA ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ?

Zakłady ubezpieczeń na życie oferujące produkty z elementem inwestycyjnym muszą przygotować się na zmiany, które będą miały zastosowanie już w odniesieniu do wypłat realizowanych w 2024 r.

Pierwszą kwestią, jest wspomniana powyżej konieczność dostosowania systemów operacyjnych do nowych zasad opodatkowania, tj. rozróżnienie dwóch kategorii produktów opodatkowanych na odrębnych zasadach.

Nowe zasady opodatkowania wypłat z UFK dostarczą również szeregu wątpliwości o charakterze praktycznym, w szczególności w zakresie ustalania wysokości kosztów, które będą wykazywane w wystawianym na rzecz klienta PIT-8C (szczególnie w przypadku tzw. wypłat częściowych z produktów, które były realizowane w poprzednich latach i będą również dokonywane po 31 grudnia 2023 r.).

Szczególnie ważna jest tutaj perspektywa klienta, który powinien zostać odpowiednio wcześnie poinformowany o nowych zasadach opodatkowania wypłat z posiadanych produktów i o obowiązkach podatkowych, które będą na nim ciążyły.

Otrzymanie świadczenia bez potrącenia podatku początkowo ucieszy klienta, natomiast przekazana informacja PIT-8C może spowodować zaskoczenie, że podatek powinien zostać samodzielnie przez niego rozliczony. Również działy obsługi klienta mogą spodziewać się fali zapytań od klientów w kwestii nowych zasad opodatkowania, na co powinny zostać przygotowane.

Do wejścia w życie nowych zasad opodatkowania pozostało już stosunkowo niewiele czasu, warto więc odpowiednio wcześnie zaplanować działania zmierzające do dostosowania działalności do nowych przepisów.

W trakcie prac parlamentarnych nad ustawą wprowadzającą głównie zmiany w zakresie VAT, sejmowa Komisja Finansów Publicznych dodała do projektu bardzo istotne zmiany PIT, modyfikujące dotychczasowe zasady opodatkowania tzw. podatkiem Belki.

Ustawa aktualnie oczekuje na podpis Prezydenta (link), a zmiany mają obowiązywać już od 1 stycznia 2024 r.

Celem Nowelizacji jest wprowadzenie zachęt podatkowych dla inwestorów indywidualnych, związanych z możliwością kompensowania wyniku podatkowego (zysku/straty) uzyskanego na inwestycjach w fundusze kapitałowe (w tym UFK) z dochodami z innych zysków kapitałowych (np. sprzedaży akcji). Obecnie nie ma takiej możliwości, ponieważ dochody z umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych (w tym UFK) są opodatkowane zryczałtowanym podatkiem Belki (19%) pobieranym przez płatników.

Zaproponowana zmiana przepisów będzie miała zatem bardzo istotny wpływ na zasady opodatkowania wypłat z polis z UFK.

 

Aktualne zasady opodatkowania wypłat z umów z UFK

Obecnie, w przypadku wypłat świadczeń z umów ubezpieczenia z UFK płatnikiem PIT jest zakład ubezpieczeń, który dokonuje wypłaty z UFK.

Zakład ubezpieczeń wylicza, czy w związku z dokonaniem wypłaty powstał dochód do opodatkowania, a jeśli tak to pobiera z wypłaty podatek i odprowadza go do właściwego urzędu.

Obecnie wszelkie obowiązki podatkowe ciążą więc na ubezpieczycielu dokonującym wypłaty, a klient dostaje świadczenie po potrąceniu ewentualnego podatku i nie musi nic więcej w tym zakresie robić.

 

Jak będzie po zmianach?

Jeżeli planowane przepisy wejdą w życie w tym kształcie, zasady opodatkowania umów z UFK ulegną bardzo istotnym zmianom.

Zakład ubezpieczeń nie będzie już pełnił obowiązków płatnika, tj. nie będzie wyliczał i pobierał podatku od wypłaty. Obowiązek rozliczenia podatku zostanie przeniesiony na klienta, który to będzie musiał samodzielnie rozliczyć ewentualny podatek z tytułu otrzymanego świadczenia. Ubezpieczyciel będzie natomiast musiał dostarczyć klientowi informacje niezbędne do dokonania rozliczenia podatkowego (PIT-8C).

Zgodnie z Nowelizacją, nowe zasady opodatkowania będą miały zastosowanie już w odniesieniu do wypłat dokonywanych w 2024 r. Klienci rozliczą więc samodzielnie pierwszy raz podatek z tytułu wypłat z UFK na początku 2025 r.

 

Co zmiana oznacza dla klientów?

Z perspektywy klientów zmiany będą bardzo istotne, ponieważ inaczej niż dotychczas, samodzielnie będą musieli dokonać rozliczenia podatkowego otrzymanego świadczenia.

Dla klientów aktywnych na rynku, którzy co roku rozliczają podatek od zysków kapitałowych, nowe zasady nie powinny być wyzwaniem. Co więcej, zmiana może być dla nich korzystna, ponieważ w przypadku ewentualnej straty z umowy z UFK, będą uprawnieni do jej rozliczenia z dochodami wygenerowanymi na innych inwestycjach.

Nowe obowiązki podatkowe mogą być natomiast sporym wyzwaniem dla klientów, którzy nie zajmują się inwestowaniem i dotychczas nie rozliczali z tego tytułu podatku. Dojdą im w tym zakresie nowe obowiązki i będą musieli opanować obowiązujące zasady rozliczeń.

Jeżeli zmiany wejdą w życie, istotna będzie akcja informacyjna na rynku, w ramach której klienci odpowiednio wcześnie będą mogli dowiedzieć się o nowych zasadach opodatkowania wypłat z UFK i przygotować się na nie.