W ostatnich latach, ustawodawca dokłada wielu starań, aby zachęcić firmy rezydujące w Polsce do podejmowania działalności o charakterze badawczo-rozwojowym. Już od 2016 r. przedsiębiorcy mogli korzystać z ulgi na działalność B+R, chociaż dopiero od 2018 r. mogą odliczyć 100 proc. kosztów kwalifikowanych, co finalnie prowadzi do efektu odliczenia tych samych kosztów dwukrotnie.
Następnie wdrożono ulgę IP Box, z której przedsiębiorcy mogą korzystać już za 2019 r., a która miała być swoistym „zamknięciem” łańcucha zachęt do podejmowania działalności B+R. Tego rodzaju instrumenty od wielu lat funkcjonują w zagranicznych reżimach, co było inspiracją dla polskiego rządu.
Już na pierwszy rzut oka widać, że warunki na jakich przedsiębiorcy mogą korzystać z tych ulg w Polsce są atrakcyjne. Nie dziwi więc duże zainteresowanie nimi. W swoich objaśnieniach do IP Box, Ministerstwo Finansów wskazywało, że ulgi te wzajemnie się uzupełniają i co do zasady będą występować na różnych etapach działalności (link do źródła). Z ulgi B+R firma może korzystać na etapie rozwoju danego rozwiązania, natomiast ulga IP Box zostanie wdrożona na etapie jego komercjalizacji. Sytuacja komplikuje się jednak, jeśli mamy potencjalną możliwość skorzystania z obu narzędzi w ramach tego samego roku podatkowego, chociażby w sytuacji, w której spółka rozwija równolegle wiele różnych IP. Warto się zastanowić w jaki sposób optymalnie połączyć obie ulgi oraz na co zwrócić szczególną uwagę, opracowując strategie wykorzystania przysługujących przedsiębiorcy ulg.
Aby przedstawić istotne kwestie dotyczące łączenia instrumentów, w pierwszej kolejności niezbędne jest opisanie kluczowych aspektów związanych z wdrożeniem każdej z ulg oddzielnie, gdyż w inny sposób pozwalają one zmniejszyć obciążenie podatkowe i jednocześnie każda z nich ma specyficzne dla siebie wymogi formalne i ewidencyjne. Dla każdego przedsiębiorcy kluczowa będzie końcowa oszczędność, ale istotna będzie również zasobochłonność związana z wdrożeniem ulg.
W ramach ulgi B+R przedsiębiorca, obliczając podstawę opodatkowania, dwukrotnie uwzględnia koszty podlegające uldze. W większości przypadków firmy oszczędzają więc 19 proc. wartości wydatków kwalifikowanych związanych z pracami badawczo
-rozwojowymi. W pewnych przypadkach może to więc nawet doprowadzić do całkowitego wyzerowania podatku lub doprowadzenia go do poziomu bliskiego zeru. Przedsiębiorcy, którzy decydują się na skorzystanie z ulgi, na koniec roku podatkowego uwzględniając w deklaracji CIT jej wartość, muszą w prowadzonej ewidencji wyodrębnić koszty B+R. Należy więc w trakcie roku monitorować czas, jaki pracownicy poświęcają na tę działalność i prowadzić ewidencje w taki sposób, aby na koniec roku możliwe było obliczenie finalnej wartości kosztów do ulgi.
Z kolei ulga IP Box nie odnosi się bezpośrednio do kosztów działalności B+R, lecz do dochodów związanych z komercjalizacją jej wyników, które opodatkowane są stawką 5 proc. Podatnik ma obowiązek wyodrębnić w prowadzonej ewidencji przychody i koszty w celu kalkulacji dochodów, w rozbiciu na poszczególne IP. Ponadto, dla każdego IP oddzielnie należy obliczyć i aktualizować na bieżąco wskaźnik nexus, który pokazuje w jakim stopniu dane rozwiązanie zostało opracowane we własnym zakresie. I tu ważny element: najbardziej premiowana jest działalność B+R prowadzona własnymi siłami w ramach przedsiębiorstwa. Podatnik powinien prowadzić szczegółową ewidencję już od początku roku podatkowego, za który chciałby skorzystać z IP Box. Może to być szczególnie problematyczne, jeśli spółka posiada wiele IP, które często mogą mieć wspólne strumienie kosztów i przychodów. Ustawodawca nie określił konkretnej metodyki obliczania dochodu dla IP Box, co powoduje wiele wątpliwości przy kalkulacji. W ogólnym rozrachunku, IP Box nakłada na przedsiębiorców więcej obowiązków ewidencyjnych niż ulga B+R, które odczuwalne są szczególnie w początkowym roku wdrożenia ulgi.
KTÓRY MECHANIZM ZASTOSOWAĆ
W przypadku chęci skorzystania z obu ulg w jednym roku podatkowym, trzeba podzielić dochód na dwa koszyki, z czego jeden oprocentowany jest stawką 5 proc., a drugi stawką standardową, np. 19 proc. Do każdego z nich należy odpowiednio alokować przychody oraz związane z nimi koszty podatkowe. Z ekonomicznego punktu widzenia, głównym czynnikiem komplikującym łączenie ulg w jednym roku podatkowym jest to, że nie można zastosować ulgi B+R (dodatkowe odliczenie od podstawy opodatkowania) w odniesieniu do dochodu kalkulowanego w ramach IP Box.
PRZYKŁAD
Podatnik poniósł 1 mln zł nakładów na opracowanie nowej technologii w ramach prac rozwojowych i jednocześnie w tym samym roku podatkowym uzyskał 500 tys. zł dochodu kwalifikowanego, nie uzyskując dla IP Box innych dochodów. Jeśli zdecyduje się na wdrożenie IP Box już w tym roku podatkowym, to zapłaci podatek w wysokości 25 tys. zł
(500 tys. zł x 5 proc.) (niezależnie od tego, czy równolegle wdroży ulgę B+R). Wdrażając jedynie ulgę B+R, podatnik ma duże szanse całkowicie uniknąć płacenia podatku dochodowego w tym okresie.
Może to być pewnym zdziwieniem w świetle pojawiających się informacji o komplementarności ulg. Analizując objaśnienia Ministerstwa Finansów można jednak wnioskować, że wspomniana komplementarność odnosi się do możliwości jednoczesnego uwzględnienia kosztów B+R w dochodzie IP Box oraz w ramach ulgi B+R, w zakresie koszyka ogólnego. Nie zmienia to jednak faktu, że jeśli zdecydujemy się na wdrożenie IP Box, to pod koniec roku zapłacimy 5 pro. podatku od uzyskanych dochodów z IP.
Co również istotne, reżim dotyczący IP Box przewiduje możliwość odliczenia straty w kolejnych latach, jakkolwiek jedynie w zakresie tego samego prawa własności. Dochody z poszczególnych IP nie mogą więc zostać pomniejszone o stratę wygenerowaną na innych IP, co może nieść dodatkowe negatywne konsekwencje ekonomiczne dla podatnika w przypadku trudności związanych z komercjalizacją IP w przyszłych okresach. Warto więc przenalizować ryzyko wystąpienia straty, której nie uda się pokryć dochodem z tego samego IP. W przeciwnym razie, wdrażając IP Box, podatnik może zamknąć sobie możliwość odliczenia straty wygenerowanej na danym IP, w tzw. ogólnym koszyku dochodowym spółki.
Ryzyko to może zostać przedstawione na przykładzie.
PRZYKŁAD
Podatnik decyduje się na wdrożenie IP Box i w zakresie sprzedaży z pewnego kwalifikowanego IP (np. patentu) poniesie stratę w wysokości 500 tys. zł, a następnie wycofa produkt ze swojej oferty. W takim przypadku podatnik nie będzie miał możliwości, aby o tę stratę pomniejszyć podstawę opodatkowania z pozostałych praw IP (dochód opodatkowany stawką 5 proc.), podobnie jak w przypadku podstawy opodatkowania dla dochodu ogólnego (opodatkowanego standardową stawką, np. 19 proc.).
DECYZJA POWINNA BYĆ PRZEMYŚLANA
Przed faktycznym wdrożeniem obu tych ulg podatnicy powinni więc przeanalizować swoją sytuację i zbadać możliwe do uzyskania oszczędności zarówno w obecnym okresie, jak i w przyszłych latach. Przykładowo, może się okazać, że wartość podatku w danym roku przy wdrożeniu samej ulgi B+R będzie mniejsza (lub zbliżona) niż w przypadku dodatkowego wdrożenia IP Box. Wstrzymując się z wdrożeniem IP Box, można więc zaoszczędzić środki z tytułu mniejszego podatku, ale również koszty związane z wdrożeniem dodatkowego instrumentu. W wielu sytuacjach wdrożenie IP Box może jednak pozwolić na większe oszczędności niż wykorzystanie samej ulgi B+R, a prawdopodobieństwo tego wzrasta wraz z czasem, kiedy podatnik nie podejmuje już tak intensywnych prac B+R, lecz komercjalizuje opracowane wcześniej rozwiązania. Opisane okoliczności sprawiają, że w celu optymalnego wykorzystania systemu ulg podatkowych, niezbędne jest przeprowadzenie kompleksowej analizy.
Przy podejmowaniu decyzji warto przenalizować sytuację nie tylko z punktu widzenia aktualnego roku podatkowego, ale również z punktu widzenia prognoz biznesowych na kolejne lata. Może dojść do sytuacji, w której wdrożenie IP Box w danym okresie nie wygeneruje dodatkowych oszczędności względem ulgi B+R lub nawet w pewnym stopniu zwiększy łączne zobowiązanie podatkowe. Z drugiej strony, mając na uwadze komplementarność wskazywaną przez ministerstwo, w przypadku jednoczesnego zastosowania obu ulg, w ramach dochodu ogólnego może powstać odliczenie, które będzie można wykorzystać również w kolejnych sześciu latach.
Podstawa prawna: art. 18d, art. 24d oraz art. 24e ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 865 ze zm.)
art. 26e, art. 30ca oraz art. 30cb ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 1387 ze zm.)
W każdym przypadku niezbędna jest analiza Ograniczenia związane m.in. z rozdzieleniem dochodów i rozliczaniem strat sprawiają, że różne podejścia w zakresie wykorzystania ulgi B+R oraz IP Box mogą generować różnej wysokości oszczędności w kolejnych okresach podatkowych. Aby mieć pełną świadomość i kontrolę w tym obszarze, bardzo pomocne dla przedsiębiorcy może być przeprowadzenie indywidualnej analizy na podstawie swego rodzaju prognozy wariantowej, przedstawiającej różne strategie i ich efekty, w zakresie łączenia obu tych ulg. Warto również rozważyć wdrożenie IP Box jako narzędzia zabezpieczającego, poprzez przygotowanie procesów w spółce w celu jego ewentualnego wykorzystania w przypadku wystąpienia niespodziewanych okoliczności takich jak np. istotne ograniczenie działalności B+R, istotny wzrost dochodów (które prawdopodobnie nie zostaną pokryte ulgą B+R) lub innych okoliczności ograniczających zakres ulgi B+R (np. zmiany legislacyjne, negatywne wyniki ewentualnej kontroli organu skarbowego). W celu potwierdzenia prawidłowości opracowanej metodyki kalkulacji dochodu i możliwości skorzystania z IP Box, warto też jak najwcześniej rozważyć złożenie wniosku o indywidualną interpretację podatkową.
Sprawdź, jak możemy pomóc Twojej firmie!
Skontaktuj sięMogą Cię zainteresować:
Podatki
[Alert ALTO] MF zmienia ustawę o KSeF po konsultacjach publicznych
Uprzejmie informujemy, że Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowej ustawy o wprowadzeniu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF)...
Czytaj dalej
Energetyka
[ALERT] Powrót krajowego odwrotnego obciążenia w obrocie gazem i energią od 1 kwietnia 2023 r.
Już za niecałe dwa tygodnie wejdą w życie przepisy, zgodnie z którymi obowiązek podatkowy w VAT z tytułu nabycia gazu w systemie g...
Czytaj dalej