Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu: Wpływ rewolucji cyfrowej na międzynarodowe zasady podziału praw do opodatkowania

Przedmiotem artykułu są przede wszystkim działania podejmowane przez OECD w celu rozwiązania problemów podatkowych wynikających z rozpowszechniania się nowych modeli biznesowych gospodarki cyfrowej, w tym w szczególności koncepcję znaczącej obecności gospodarczej oraz tzw. rozwiązanie dwufilarowe. Następnie przedstawiono propozycje wysuwane przez autorów publikacji z zakresu międzynarodowego prawa podatkowego, a końcowo zostały sformułowane postulaty de lege ferenda dotyczące kierunku i zakresu zmian zasad opodatkowania przedsiębiorstw z branży cyfrowej.

Wprowadzenie do problematyki

Globalny rozwój technologii i sposobów komunikacji międzyludzkiej w XX i XXI wieku doprowadził do powstania ponadnarodowych korporacji umożliwiając tym samym prowadzenie biznesu w każdym miejscu na świecie przy minimalnych kosztach krańcowych. Przedsiębiorstwo z Polski chcąc sprzedawać swoje usługi związane z nauką języka angielskiego odbiorcom w Wietnamie nie jest zmuszone już do posiadania specjalnie ku temu przeznaczonego lokalu w Hanoi – wystarczającym narzędziem służącym realizacji tej usługi jest bowiem infrastruktura Internetu.

Organizacje międzynarodowe oraz same państwa nieustannie podejmują próby ponownego ustalenia zasad podatkowych w taki sposób, by poddać opodatkowaniu zarówno przedsiębiorstwa prowadzące „klasyczną” działalność gospodarczą w danym państwie, jak i te, które są w nim obecnie jedynie wirtualnie. Głównym problemem braku opodatkowania wysoce zdigitalizowanych przedsiębiorstw nie jest bowiem niepodejmowanie przez nich czynności podlegających opodatkowaniu, a fakt, że mogą one podejmować takie czynności bez fizycznej obecności w danym państwie. Sposób działania takich podmiotów perfekcyjnie oddaje opublikowana przez IBM prezentacja, w której przedstawiono unikalne cechy obecnej gospodarki:

• największa firma taksówkarska na świecie nie posiada żadnych własnych taksówek (Uber),
• największy na świecie dostawca zakwaterowania nie posiada żadnych własnych nieruchomości (Airbnb),
• największe firmy komunikacyjne nie posiadają żadnej własnej infrastruktury (Skype, WhatsApp, Facebook Messenger, Viber),
• największy dystrybutor działający w branży e-commerce nie posiada własnego inwentarza (Alibaba),
• najpopularniejsza platforma medialna sama nie tworzy treści (Facebook),
• najszybciej rozwijające się banki w rzeczywistości nie mają żadnych pieniędzy (SocietyOne),
• największa na świecie firma dostarczająca kino domowe nie posiada żadnych kin (Netflix),
• najwięksi dostawcy oprogramowania nie tworzą sami swoich aplikacji (Apple, Google, Facebook).

Przedmiotem rozważań podejmowanych w artykule są wyzwania stawiane przez digitalizację gospodarki dotychczasowym regulacjom podziału praw do opodatkowania zysków pomiędzy państwa. Celem opracowania jest przedstawienie oraz analiza działań służących opracowaniu ogólnoświatowego modelu rozgraniczenia uprawnień do opodatkowania dochodów z działalności cyfrowej podejmowanych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), której forum – co należy podkreślić już na wstępie – jest najbardziej adekwatnym miejsce do prowadzenia tej dyskusji. Przeprowadzona analiza z wykorzystaniem metody komparystycznej oraz teoretyczno-prawnej pozwoli odpowiedzieć w szczególności na pytanie, w jaki sposób powinny zostać ustalone zasady podziału praw do opodatkowania dochodów pochodzących z działalności cyfrowej pomiędzy państwa.

Przeczytaj całość publikacji>>

Źródło: Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, 3(10)/2022, ISSN 2300-9853, https://apcz.umk.pl/PBPS/article/view/42149