Miesięcznik Ubezpieczeniowy: Ochrona ubezpieczeniowa w kontekście zmiany klimatu

Coraz częściej jesteśmy naocznymi świadkami tego, przed czym klimatolodzy ostrzegają nas od lat. W ostatnich tygo­dniach w Polsce obserwowaliśmy jednoczesne występowanie wielu niekorzystnych zjawisk hydrologicznych w tym samym czasie. Naukowcy przestrzegają, że równoczesne występowanie susz i powodzi nie będzie anomalią, a naszą nową rzeczywistością.

Opisane powyżej skutki zmiany klimatu nie pozostają bez wpływu na modele biznesowe firm ubezpieczeniowych, a specja­liści z obszaru ESG zwracają uwagę na rolę rynku ubezpie­czeń w umacnianiu społeczno-gospodarczej odporności Polski w kontekście rosnących wyzwań klimatycznych.

ZMIANA KLIMATU: ILE NAS TO KOSZTUJE?

Dane przedstawione przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie pozostawiają złudzeń – jako kraj tracimy średnio 6 mld złotych rocznie w wyniku występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, a wartość strat bezpośrednich w ciągu niespełna 20 lat to 115 mld złotych.

Skutki ekonomiczne aktualnej powodzi poznamy, kiedy opadnie woda. Historycznie szacujemy, że powodzie z 1997 i 2010 r. kosz­towały nas odpowiednio 12,2 i 12,79 mld złotych (wartość strat w cenach bieżących). Strata w PKB w wyniku powodzi tysiąclecia z 1997 r. to aż 2,37%.

Wnioski płynące z drugiej edycji raportu „Klimat rosnących strat” opracowanego m.in. przez Polską Izbę Ubezpieczeń są jednoznaczne – zmiana klimatu będzie miała negatywny wpływ na gospodarkę Polski. Przygotowano prognozy uzależnione od tego, czy zostaną zrealizowane założenia porozumienia pary­skiego (ograniczenie globalnego ocieplenia do poziomu 1,5 stopni Celsjusza). Prognoza optymistyczna zakłada, że relatywny spadek PKB dla Polski wyniesie 3%. Jeśli wzrost temperatur będzie większy, szacuje się, że PKB spadnie aż o 10%.

Koszty wynikające z występowania katastrof naturalnych ponoszą nie tylko globalne gospodarki, ale – czego jesteśmy świadkami w południowo zachodniej Polsce, przede wszystkim zwykli ludzie.

CZY ZMIANA KLIMATU WPŁYWA NA RYNEK UBEZPIECZEŃ?

Wyzwaniem stojącym przed zakładami ubezpieczeń jest odpo­wiednia kompensacja szkód poniesionych w wyniku ekstremal­nych zjawisk pogodowych. Rok 2024 prawdopodobnie będzie rekor­dowym pod względem wysokości wypłat z ubezpieczeń żywiołów – już pierwsze półrocze przyniosło wzrost w tym obszarze o 22%.

W tym kontekście prawidłowa ocena ryzyka nieprzewidywal­ności występowania zjawisk pogodowych nabiera jeszcze więk­szego znaczenia. Istnieje realne zagrożenie, że ubezpieczenia staną się trudniej osiągalne – będą po prostu za drogie dla przeciętnego Kowalskiego.

Potrzebujemy realnych działań mitygujących i systemowego planowania infrastruktury chroniącej tereny szczególnie nara­żone. Rola branży ubezpieczeniowej w dialogu ze stroną rządową i samorządową w tym obszarze będzie nieoceniona.

Przykładem działań prewencyjnych jest realizacja inwestycji w suchy zbiornik w Raciborzu. Jak wskazują autorzy raportu „Klimat rosnących strat”, gdyby zbiornik w Raciborzu pracował w trakcie powodzi w latach 1997 i 2010, ubezpieczone straty przy takich samych powodziach byłyby niższe o kolejno 19 i 11%. Przyjmując, że jedynie 30-40% szkód było ubezpie­czonych w trakcie minionych powodzi, można szacować, że dzięki suchemu zbiornikowi można było uniknąć szkód bezpo­średnich o wartości 2-2,67 mld zł. Prewencja obniża poziom ryzyka, co bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo społe­czeństwa i większą dostępność produktów oferowanych przez ubezpieczycieli.

ROLA SYSTEMU UBEZPIECZEŃ W KOMPENSACJI SZKÓD POWO­DZIOWYCH: ASPEKT SPOŁECZNY

Ubezpieczenia to kluczowe narzędzia ochronne w obliczu nagłych zjawisk atmosferycznych. Państwa, w których ubezpie­czenia są powszechne, mają zdolność do szybszej odbudowy publicznej infrastruktury, przedsiębiorstw czy mienia osób prywatnych. Zwłaszcza w przypadku tych ostatnich, ogromnie ważnym jest, aby prowa­dzić działania edukacyjne mające na celu zapobieganie proble­mowi niedoubezpieczenia.

Polska Izba Ubezpieczeń opublikowała w 2024 roku opracowanie „Polacy i ryzyko – jak się ubezpieczamy? Luka ubezpieczeniowa w Polsce”. W cytowanym raporcie przytoczono badania przygoto­wane przez Swiss Re, które zwracają uwagę na istotną składową luki w ubezpieczeniach majątkowych, jaką stanowią ubezpieczenia od szkód katastroficznych. Wnioski z badań są alarmujące – szaco­wana luka ubezpieczeniowa dla mienia gospodarstw domowych, nieruchomości i przedsiębiorstw wyniosła w Polsce w 2022 r. 1,3 mld złotych.

Na potrzeby raportu przeprowadzono badanie wśród agentów, spośród których 45% uważa, że sumy ubezpieczenia mieszkań i domów są zbyt niskie w stosunku do ich wartości. Branżowe szacunki mówią, że problem niedoszacowania może dotyczyć 3 na 10 ubezpieczonych nieruchomości. Częstym powodem zbyt niskiej sumy ubezpieczenia jest brak zrozumienia sposobu usta­lenia jej prawidłowej wysokości oraz nieuwzględnienie wpływu inflacji na wartość nieruchomości.

Zwłaszcza w sytuacjach skrajnych, takich jak walka ze skut­kami powodzi, która zniszczy infrastrukturę i mienie, ubezpie­czenia stanowią istotną rolę kompensacyjną. Brak dostatecznego zabezpieczenia finansowego będzie miał istotny wpływ na dobro­stan ludzi, ich poczucie bezpieczeństwa i zdolność do odbudo­wania swojego majątku.

Problem niedoszacowania wartości ubezpieczonego mienia to jedno, ale dane Polskiej Izby Ubezpieczeń pokazują, że w sektorze gospodarstw domowych w Polsce ubezpieczonych jest jedynie 49% nieruchomości. Większą skłonność do zabezpieczenia mienia mają właściciele budynków jednorodzinnych, z których ubezpie­czonych jest 72%. W przypadku budynków wielorodzinnych jest to 40% nieruchomości.

Problem luki ubezpieczeniowej oraz niskiego procentu ubezpie­czonych nieruchomości stanowi poważne wyzwanie nie tylko dla branży ubezpieczeń, ale dla całego społeczeństwa. W tym kontekście rola agentów i brokerów ubezpieczeniowych nabiera szczególnego znaczenia. Istnieje potrzeba aktywnego informo­wania klientów o potencjalnych ryzykach, wsparcie w szacowaniu wartości zabezpieczanego mienia oraz edukowanie w zakresie korzyści płynących z jego pełnej ochrony.

WSPÓŁPRACA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I OCHRONY PRZED SKUTKAMI ZMIAN KLIMATYCZNYCH

Aktualna sytuacja na południowym zachodzie naszego kraju pokazuje, że wyciągnęliśmy pewne wnioski z powodzi tysiąc­lecia. Widzimy wyraźnie na przykładzie zbiornika w Raciborzu, że inwestycje w infrastrukturę ochronną są skuteczne. Widzimy też, że dalsze działania w tym obszarze są konieczne, aby możliwie skutecznie chronić tych, których nie udało się obronić przed wielką wodą w 2024 r.

Przygotowanie kraju na skutki zmiany klimatu to przede wszystkim odpowiedzialność rządu. Jednak to branża ubezpiecze­niowa, dzięki swojej ekspertyzie w zakresie zarządzania ryzykiem, może wspierać rząd w tworzeniu regulacji i programów promujących ochronę środowiska i tworzenie warunków do ochrony lokalnych społeczności.

W ten sposób branża ubezpieczeniowa staje się nie tylko finan­sowym wsparciem w obliczu katastrof, ale też aktywnym uczest­nikiem działań na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu.

Źródło: https://miesiecznikubezpieczeniowy.pl/ TOM 21 I NUMER 10 I PAŹDZIERNIK 2024