ESG – kolejna (de)rewolucja w sprawozdawczości

Komisja Europejska ogłosiła wczoraj pakiet Omnibus mający uprościć m.in. sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju. Propozycja zmniejszenia liczby zobowiązanych podmiotów oraz zakresu raportowania musi jeszcze przejść przez Parlament Europejski, Radę Europejską i zostać zaimplementowana w polskim porządku prawnym. 

Chociaż około 4000 podmiotów w Polsce pod koniec 2024 roku dowiedziało się, że zgodnie ze znowelizowaną Ustawą o Rachunkowości muszą opracować sprawozdawczość zrównoważonego rozwoju (która nie dość, że miała być częścią sprawozdania z działalności zarządu, to jeszcze musiała zostać poddana obowiązkowemu audytowi), to już szykowane są dla nich kolejne zmiany. 

Po opublikowaniu przez prof. Mario Draghiego w 2024 r. raportu dotyczącego konkurencyjności Europy oraz w wyniku nacisków przedsiębiorców Komisja Europejska opracowała propozycję deregulacji – zmian m.in. w dyrektywie CSRD, CSDDD oraz rozporządzeniu o tzw. taksonomii, którą wczoraj ogłosiła.  

Czego dotyczą postulaty zmian? 

CSRD – tj. raportowanie zagadnień zrównoważonego rozwoju 

• Odłożenie o 2 lata obowiązku sprawozdawczości dla firm z tzw. „drugiej fali” tj. zobowiązanych do raportowania od roku finansowego 2025 r. 

• Ograniczenie liczby firm podlegających pod obowiązki sprawozdawcze o 80% – tylko firmy zatrudniające powyżej ponad 1000 pracowników i mające równocześnie obrót powyżej 50 mln EUR lub sumę bilansową powyżej 25 mln EUR. 

• Pozostawienie audytu raportów na poziomie „limited assurance”. 

• Uproszczenie i zmniejszenie liczby standardów raportowania ESRS: 

• • usunięcie tych uznanych za najmniej ważne dla ogólnej sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju,  

• • nadanie priorytetu punktom danych ilościowych nad tekstem narracyjnym oraz  

• • dalsze rozróżnienie obowiązkowych i dobrowolnych punktów danych, 

• Rezygnacja ze standardów sektorowych. 

Rozporządzenie 2020/852 o tzw. taksonomii 

• Odroczenie obowiązków wraz z odroczeniem CSRD. 

• Raportowanie tylko dla bardzo dużych podmiotów – spójnie z CSRD i CSDDD. 

CSDDD – tj. przede wszystkim wdrożenie procedur należytej staranności 

• Dotyczy tylko dostawców bezpośrednich (tier 1). 

• Rewizja co 5 lat (zamiast co rok). 

• Złagodzenie kar – proporcjonalne, a nie wyliczane na podstawie obrotów przedsiębiorstwa. 

CBAM 

• Wyłączenie 90% podmiotów z obowiązku sprawozdawczości (pozostanie przy 99% emisji objętych obowiązkiem). 

• Dobrowolny system certyfikacji. 

Oprócz ww. zmian zaproponowano także Clean Industrial Deal, który ma na celu wspieranie dekarbonizacji europejskiego przemysłu poprzez obniżenie kosztów energii, tworzenie miejsc pracy i promowanie zrównoważonej produkcji, a w ramach niego Affordable Energy Action Plan (AEAP), który ma na celu obniżenie kosztów energii dla przemysłu i gospodarstw domowych poprzez przyspieszenie wdrażania czystej energii i poprawę efektywności energetycznej. Oba plany mają na celu zwiększenie konkurencyjności europejskiego przemysłu oraz zapewnienie zrównoważonego rozwoju gospodarczego. 

Jaki to będzie miało wpływ na przedsiębiorstwa w Polsce? Możliwe scenariusze są dwa 

1. O ile propozycje zostaną zaimplementowane w 2025 do polskiego porządku prawnego, liczba przedsiębiorstw z drugiej fali (raportującej za 2025 rok) diametralnie się zmniejszy. Oznacza to, że przedsiębiorstwa te nie będą jednak w większości musiały przygotowywać sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju.
   Jak rozumiemy propozycję Komisji Europejskiej – w pierwszej kolejności proponowane jest odroczenie obowiązków dla firm z drugiej fali, a następnie wypracowanie zmienionego, zawężonego zakresu podmiotowego regulacji.  
2. W przeciwnym razie w mocy zostaje Ustawa o Rachunkowości i obowiązkowa m.in. analiza podwójnej istotności, opracowanie ujawnień taksonomicznych, treści sprawozdawczości ESG dla ok. 3,5 tysiąca podmiotów w Polsce – a te działania trwają zazwyczaj około kilka miesięcy. 

Rekomendacja ALTO 

Wiele firm wdraża działania związane z ESG i raportuje je od wielu lat, widząc długofalowe korzyści wynikające z zaangażowania w zrównoważony rozwój. Analiza podwójnej istotności stanowi niezwykle skuteczne narzędzie do badania swojego biznesu, przede wszystkim identyfikacji ryzyk i szans związanych oraz niezwiązanych z ESG, które mają wpływ na wynik finansowy przedsiębiorstwa. 

Do zaimplementowania propozycji KE i faktycznej deregulacji jeszcze długa prawna droga – obecnie jesteśmy jedynie na etapie publikacji samej propozycji.

Dlatego mimo wszystko zachęcamy przedsiębiorstwa do nieustawania w działaniach zmierzających ku zrównoważonemu rozwojowi i podjęcia takich kroków, jak chociażby: 

• przeprowadzenie analizy swojego łańcucha wartości, wpływów, ryzyk i szans,  

• kalkulacja śladu węglowego, 

• dekarbonizacja, w tym przygotowanie jej planu. 

Są to działania zawsze przynoszące wartość – pozwalają lepiej zarządzać przedsiębiorstwem i szukać optymalizacji w zużyciu zasobów, co ma wpływ na jego wynik biznesowy.