Miesięcznik Ubezpieczeniowy: JPK CIT – nowe obowiązki raportowe podatników

W ostatnich latach zauważamy szybki rozwój informatyzacji w zakresie rozliczeń podatkowych oraz raportowania różnego rodzaju danych podatkowych. W formie elektronicznej do urzędu skarbowego składane są praktycznie wszystkie deklaracje oraz informacje podatkowe. Podatnicy dokonują raportowania m.in. w zakresie VAT (JPK VAT), cen transferowych (TPR), czy składają informacje o schematach podatkowych (MDR).

Bez wątpienia proces informatyzacji będzie coraz bardziej postępował, czego przejawem jest m.in. wprowadzenie od przyszłego roku obowiązku przesyłania do urzędu skarbowego ksiąg rachunkowych, co potocznie określa się jako JPK CIT. Przedstawiamy Państwu pierwszy z serii artykułów o tym nowym obowiązku sprawozdawczym, który jest kolejnym wyzwaniem stojącym przed podatnikami. W artykule znajdą Państwo ogólne informacje dotyczące JPK CIT oraz wybrane zagadnienia, na które należy zwrócić uwagę w związku z jego wdrożeniem w organizacji. W kolejnym artykule poruszone zostaną bardziej szczegółowo zagadnienia o charakterze rachunkowym.

Czym jest JPK_CIT

Z obowiązkiem przesyłania ksiąg rachunkowych do organów podatkowych przedsiębiorcy mieli już w praktyce do czynienia wcześniej, np. podczas kontroli podatkowych. W 2018 r. na podmioty prowadzące księgi rachunkowe w formie elektronicznej, nałożony został bowiem obowiązek przekazywania ich na żądanie organu, zgodnie ze strukturą Jednolitego Pliku Kontrolnego dla ksiąg rachunkowych (JPK KR).

JPK CIT jest natomiast nową strukturą elektroniczną, zgodnie z którą od 2025 r. podatnicy będą już obowiązkowo (a nie jak wcześniej na żądanie) przekazywali elektronicznie swoje księgi rachunkowe organom podatkowym.

Jak wskazaliśmy, w odróżnieniu do JPK KR, JPK CIT nie będzie już plikiem na żądanie, lecz będzie składany bez odrębnego wezwania w terminie złożenia CIT-8 za dany rok. Struktury logiczne, zgodnie z którymi powinny być prowadzone księgi oraz którym powinny odpowiadać pliki przekazywane do urzędu skarbowego, zostały opublikowane na stronie MF i są to w praktyce istotnie rozszerzone wersje JPK_KR. Z perspektywy podatników ważne jest jednak to, że ich księgi rachunkowe będą musiały zostać rozszerzone o szereg dodatkowych informacji. Zgodnie z Rozporządzeniem wydanym przez Ministra Finansów 16 sierpnia 2024 r., dane dodatkowe, o które mają zostać rozszerzone księgi, można podzielić na dwie kategorie:

1. informacje, o które należy uzupełnić księgi rachunkowe obowiązkowo od 1 stycznia 2025 r. – ta kategoria obejmuje znaczniki identyfikujące konta,
2. informacje, o które należy uzupełnić księgi rachunkowe obowiązkowo od 1 stycznia 2026 r. –  ta kategoria obejmuje m.in. NIP, numer faktury w KSef, różnicę pomiędzy wynikiem finansowym i podatkowym.

W odniesieniu do przyszłego roku podatnicy powinni więc obowiązkowo uzupełnić księgi o znaczniki identyfikujące poszczególne konta. Co istotne, w załączniku nr 2 do Rozporządzenia wskazany został szczegółowy zakres znaczników dedykowanych dla zakładów ubezpieczeń.

W praktyce, w celu zrealizowania obowiązków w zakresie JPK CIT i dostosowania ksiąg prowadzonych przez podatnika do nowych obowiązków, niezbędne jest dokonanie przeglądu kont w księgach podatnika. Poszczególnym kontom należy nadać odpowiednie oznaczenia księgowe i podatkowe. Dodatkowo, dane zawarte w księgach muszą zostać dostosowane do opublikowanych struktur logicznych. W tym zakresie konieczna może być również modyfikacja planu kont i dodanie nowych kont, w celu dostosowania ich do przedstawionych wymagań. Z uwagi na rozbudowany zakres nowej struktury,
dane posiadane aktualnie przez podatników w systemach mogą okazać się niewystarczające. Co ważne, w przypadku podatników stosujących na potrzeby sporządzania sprawozdania finansowego Międzynarodowe Standardy
Rachunkowości, Ministerstwo w rozporządzeniu w odniesieniu do 2025 r. wyłączyło obowiązek stosowania znaczników. Będą oni więc mieli dodatkowy czas na dostosowanie się do nowych przepisów.

Od kiedy? 

Ustawodawca planował wprowadzenie obowiązkowego przekazywania ksiąg rachunkowych do urzędu skarbowego już od dłuższego czasu. Ostatecznie, termin wejścia w życie nowych regulacji został jednak odroczony i jest różny dla różnych kategorii podatników. W pierwszej kolejności JPK CIT obejmie dużych podatników (do których zalicza się większość zakładów ubezpieczeń) oraz podatkowe grupy kapitałowe. Te kategorie podatników będą
zobowiązane do dokonania raportowania CIT już za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2024 r. W praktyce, jeżeli rok podatkowy danego podatnika pokrywa się z rokiem kalendarzowym, JPK CIT powinno zostać wdrożone już w 2025 r. Plik będzie trzeba złożyć w terminie złożenia zeznania CIT-8, w efekcie pierwsze raportowanie będzie miało miejsce do 31 marca 2026 r. Pozostali podatnicy będą wdrażać JPK CIT w dalszej kolejności. Termin wydaje się odległy. Należy jednak mieć na uwadze, że plik będzie zawierał informacje dotyczące transakcji księgowanych od 1 stycznia 2025 r. Teoretycznie, już od początku 2025 r. księgi powinny być prowadzone zgodnie z wymaganą strukturą, żeby wygenerowanie prawidłowego pliku w terminie było możliwe.

Jakie wyzwania niesie za sobą JPK CIT?

Nowy obowiązek raportowy wiąże się przede wszystkim z koniecznością wykonania pracy o charakterze rachunkowym. Niezbędne jest bowiem dokonanie przeglądu kont, ich weryfikacja oraz dokonanie odpowiednich oznaczeń i modyfikacji. W przypadku dużych organizacji i rozbudowanych ksiąg, zadanie to może nie być łatwe. Z uwagi na elektroniczny charakter ksiąg oraz plików wysyłanych do organów, wdrożenie obejmuje też prace o charakterze technologicznym, związane z modyfikacją systemów oraz wprowadzeniem rozwiązania umożliwiającego generowanie plików.

Zwiększony zakres informacji dla organów podatkowych

Na pierwszy rzut oka można by uznać, że obowiązki związane z JPK CIT są wyłącznie wyzwaniem technologicznym i księgowym, natomiast zagadnienia podatkowe są istotnie ograniczone i sprowadzają się wyłącznie do nadania odpowiednich oznaczeń podatkowych właściwym kontom. Już w odniesieniu do rozliczenia za 2025 r. urzędy skarbowe uzyskają bardzo szczegółowe informacje zawarte w księgach rachunkowych oraz dane bazowe, na podstawie których ustalany jest wynik podatkowy. Organy podatkowe będą miały więc jeszcze większe możliwości w zakresie wykrywania ewentualnych nieprawidłowości występujących w rozliczeniach podatkowych. Warto podkreślić, że urząd skarbowy będzie miał szeroki przekrój danych porównawczych do analizy. Otrzyma bowiem księgi od wielu podatników, w tym prowadzących działalność ubezpieczeniową. Organ będzie więc miał możliwość weryfikacji podejścia do określonych specyficznych zdarzeń podatkowych przez poszczególne zakłady ubezpieczeń. Może to skutkować zwiększoną liczbą działań ze strony organów podatkowych w zakresie weryfikacji prawidłowości rozliczeń poszczególnych podatników. W związku z tym, wprowadzenie JPK CIT to jest bardzo dobry moment na dokonanie przeglądu rozliczeń CIT i stosowanych
w tym zakresie metodologii. Do czasu przekazania ksiąg podatnicy mają czas na identyfikację nieprawidłowości oraz dokonanie zmian w określonych przypadkach, czy uzyskanie interpretacji indywidualnej w celu zabezpieczenia sytuacji podatkowej. Dzięki temu, konieczność raportowania ksiąg rachunkowych nie będzie kolejnym czynnikiem ryzyka podatkowego, który może sprowadzić kontrolę podatkową.