Ulgę B+R i IP Box można połączyć

Od dochodu z kwalifikowanego IP podatnik może obecnie odliczyć koszty, które doprowadziły do jego wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia. Założeniem przyjętego rozwiązania jest więc dodatkowe obniżenie podstawy opodatkowania.

Polski ustawodawca od lat deklaruje wsparcie dla działalności o charakterze innowacyjnym. Wiąże się to z licznymi ulgami i preferencjami, które wprowadzane są do przepisów podatkowych. Kolejne rozwiązania przewidziane zostały w Polskim Ładzie. W ramach nowelizacji umożliwiono jednoczesne stosowanie ulgi badawczo-rozwojowej (tzw. ulga B+R) oraz opodatkowania dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (tzw. IP Box). Kwestia oddziaływania na siebie obydwu rozwiązań budziła istotne wątpliwości jeszcze przed wejściem w życie nowelizacji. Przeanalizujmy jak obecnie wygląda kwestia łączenia tych dwóch preferencji oraz czy zawsze jest to korzystne rozwiązanie.

Na czym polegają preferencje

Ulga B+R przysługuje na etapie prac badawczo-rozwojowych i umożliwia ponowne odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów, które związane są z prowadzoną działalnością B+R.
IP Box dodatkowo umożliwia opodatkowanie preferencyjną 5-proc. stawką podatku dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (IP), które powstały w wyniku prac B+R.

Dotychczasowe ograniczenia

Obowiązujące do końca zeszłego roku przepisy nie regulowały bezpośrednio kwestii łącznego stosowania obydwu preferencji. Również stanowiska prezentowane przez organy podatkowe oraz ministra finansów nie dawały jednoznacznej odpowiedzi jak ma wyglądać łączenie tych rozwiązań. Ministerstwo Finansów w objaśnieniach dotyczących stosowania IP Box wskazało, że zgodnie z przepisami nie ma możliwości równoczesnego stosowania ulgi B+R oraz IP Box w odniesieniu do tego samego dochodu, tj. ulga B+R nie może zostać zastosowana przy ustalaniu podstawy opodatkowania stawką 5 proc.

W objaśnieniach wskazano natomiast na możliwość jednoczesnego stosowania obydwu preferencji w jednym roku podatkowym, w odniesieniu do różnych kategorii dochodów (IP Box oraz dochód ogólny). Z przedstawionych przez ministerstwo przykładów wynika, że koszty wytworzenia kwalifikowanego IP mogą być odliczane w ramach ulgi B+R, jeżeli stanowią koszty działalności badawczo-rozwojowej. W efekcie, te same koszty mogą jednocześnie pomniejszać dochód do opodatkowania stawką 5 proc. oraz stanowić koszty kwalifikowane, odliczane od dochodu opodatkowanego na zasadach ogólnych w ramach stosowania ulgi B+R.

Z odmiennym stanowiskiem można się natomiast spotkać w interpretacjach organów podatkowych. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stoi bowiem na stanowisku, że koszt wytworzenia kwalifikowanego IP nie może jednocześnie być w ramach ulgi B+R odliczany od dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych (por. interpretację indywidualną z 23 listopada 2020 r., 0111-KDIB1-3.4010. 382.2020.2.BM). W świetle tego stanowiska, jeżeli podatnik w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej uzyskuje dochody z kwalifikowanego IP i opodatkowuje je stawką 5 proc., to nie może rozliczyć w ramach ulgi B+R kosztów związanych z tym kwalifikowanym IP. Stanowisko to jest więc sprzeczne z treścią objaśnień wydanych przez Ministerstwo Finansów.

Można z tego wywnioskować, że pomimo możliwości stosowania jednocześnie ulgi B+R oraz IP Box w odniesieniu do różnych kategorii dochodów, praktyczne połączenie obydwu preferencji mogło być do końca 2021 roku istotnie utrudnione z uwagi na niejednoznaczne stanowiska prezentowane przez organy. W wielu przypadkach interpretacja organów skarbowych przekreślała ekonomiczny sens stosowania IP Box, gdyż z punktu widzenia ulgi B+R, koszty kwalifikowane „przepadały” przy wdrożeniu IP Box.

Symultaniczność według Polskiego Ładu

W ustawie podatkowej uchwalonej w ramach Polskiego Ładu, przyjęte zostało rozwiązanie określone jako „symultaniczna ulga B+R i IP Box”. Polega ono na tym, że od dochodu z kwalifikowanego IP podatnik może odliczyć koszty kwalifikowane, które doprowadziły do wytworzenia, rozwinięcia lub ulepszenia tego IP. Ustalając podstawę opodatkowania stawką 5 proc., przedsiębiorcy są obecnie uprawnieni do stosowania ulgi B+R, tj. dodatkowego odliczania kosztów kwalifikowanych.

Założeniem przyjętego rozwiązania jest więc dodatkowe obniżenie podstawy opodatkowania w ramach IP Box.

Zdaniem autora:

Adrian Salabura, menedżer w ALTO

Połączenie nie zawsze zadziała w praktyce

Co do zasady, spółki uprawnione do IP Box korzystają już z ulgi B+R, którą wprowadzono w 2016 roku. Przedsiębiorcy muszą sobie zadać pytanie, czy dodatkowe wdrożenie IP Box jest dla nich opłacalne, mając jednocześnie na uwadze koszty związane z wdrożeniem tego instrumentu.

Odpowiedź niestety rzadko jest oczywista, a w pewnych przypadkach jednoczesne stosowanie obydwu preferencji może nie być optymalne. Co ważne, znowelizowane przepisy nie wskazują jednoznacznie na możliwość stosowania podejścia zaprezentowanego w objaśnieniach Ministerstwa Finansów, które w wielu przypadkach wydaje się być najlepszym ekonomicznie rozwiązaniem. Należy założyć, że organy skarbowe pozostaną przy swoim nieprzychylnym stanowisku.

Wdrażając IP Box, podatnik dalej musi się liczyć z tym, że realny podatek do uregulowania zmniejsza się z tytułu ulgi B+R o 5 proc. kosztów rozwoju IP, a nie o 19 proc., jak w przypadku rozliczenia ulgi B+R w dochodzie ogólnym.

Dodatkowo, z perspektywy wysokości bieżących obciążeń podatkowych, w określonych sytuacjach korzystniejsze może być np. skorzystanie wyłącznie z ulgi B+R, która może potencjalnie obniżyć w danym roku podatkowym opodatkowanie CIT do zera, a wdrożenie IP Box może wygenerować podatek do uregulowania.

Z drugiej strony, zawsze warto przenalizować kompleksowo swoją sytuację i długofalowe konsekwencje alternatywnych scenariuszy. Nawet jeśli połączenie ulg zwiększy w krótkim terminie podatek do zapłacenia, to dzięki przeniesieniu dochodu do niżej opodatkowanego tzw. koszyka IP Box, w „koszyku ogólnym” może zostać wygenerowana strata do rozliczenia w kolejnych okresach. Uwzględniając wszystkie czynniki, łączenie ulg powinno co do zasady przynieść pozytywny skutek.

Symultaniczna ulga B+R i IP Box dalej ma słabe punkty, choć niewątpliwie łączenie instrumentów będzie efektywniejsze finansowo. Do tej pory IP Box był dość niefortunnym instrumentem, z którego w praktyce korzystali jedynie programiści prowadzący własną działalność. Mamy niestety obawy, że tak może pozostać, gdyż brak kompatybilności z ulgą B+R nie był w gruncie rzeczy jedynym problemem IP Box, co zostało przez ustawodawcę przeoczone.