Obecnie w branży toczą się dyskusje, jaki wpływ nowe przepisy będą miały na wysokość opodatkowania prowadzonej działalności agencyjnej. Warto zastanowić się, który z przewidzianych w przepisach modeli opodatkowania będzie odpowiedni w konkretnym przypadku.
Polski Ład kończy bowiem w miarę jasne zasady opodatkowania jednoosobowych działalności, wprowadza zaś reguły skomplikowane i wymagające wielowątkowej analizy.
Opodatkowani liniowo najbardziej poszkodowani
Najczęściej wykorzystywaną przez przedsiębiorców formą opodatkowania jednoosobowej działalności gospodarczej jest opodatkowanie liniowe według stawki 19%. Teraz jest to rozwiązanie atrakcyjne, a zasady związane z opodatkowaniem oraz składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są korzystniejsze niż np. w przypadku umowy o pracę. Stawka podatku jest niezależna od wysokości dochodów (brak progresji podatkowej), a podstawę opodatkowania można pomniejszać o wydatki stanowiące koszty podatkowe. Również składki na ubezpieczenie społeczne są niższe (mogą być opłacane od 60% przeciętnego wynagrodzenia), natomiast składka zdrowotna pomniejsza zaliczkę na podatek.
Przepisy Polskiego Ładu w istotny sposób zmodyfikują rozliczenia agentów opodatkowanych liniowo. Kluczowa zmiana dotyczy składki zdrowotnej. Obecnie podstawą wyliczenia składki zdrowotnej (stawka 9%) jest 75% przeciętnego wynagrodzenia. Dodatkowo, składka jest częściowo odliczana od podatku należnego za dany miesiąc, efektywnie pomniejsza więc poziom opodatkowania.
Od nowego roku opodatkowani liniowo będą płacili składkę zdrowotną od dochodu, według stawki 4,9%. Składka nie będzie więc już ryczałtowa i będzie wzrastała wraz z dochodem agenta. Przepisy przewidują dodatkowo minimalną składkę zdrowotną w wysokości 9% minimalnego wynagrodzenia (obecnie 270 zł). Brak dochodu nie uchroni więc przed koniecznością odprowadzenia składki, a w przypadku niskich dochodów składka będzie wyższa niż 4,9% dochodu.
Kluczowe jest to, że składka nie będzie już pomniejszała podatku. Nowa składka zdrowotna zasadniczo nie będzie się różniła od PIT, kalkulowana będzie bowiem od dochodu podatnika. Zmiany istotnie wpłyną więc na wysokość obciążenia prowadzonej działalności, efektywnie opodatkowanie zwiększy się bowiem o wartość składki (4,9% dochodu)
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że im większe dochody osiąga agent, tym istotniej zmiany wpłyną na wzrost wysokości danin odprowadzanych na rzecz państwa.
Niestety ustawodawca nie przewidział żadnych ulg/preferencji związanych ze zmianą modelu kalkulacji składki zdrowotnej dla przedsiębiorców opodatkowanych liniowo. Czy są jakieś alternatywy dla tego wariantu opodatkowania?
Warto pamiętać, że działalność gospodarcza prowadzona przez agenta może być opodatkowana na różne sposoby, nie tylko liniowo. Przepisy umożliwiają również opodatkowanie ryczałtowe oraz według skali podatkowej.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Agenci ubezpieczeniowi będą mogli skorzystać z ryczałtowego opodatkowania PIT według stawki 17%, przewidzianego dla podatników wykonujących działalność w ramach tzw. wolnych zawodów. Od 2021 r. w ustawie o zryczałtowanym PIT funkcjonuje rozszerzona definicja wolnego zawodu i obejmuje ona m.in. agentów i brokerów ubezpieczeniowych.
Warto pamiętać, że działalność gospodarcza prowadzona przez agenta może być opodatkowana na różne sposoby, nie tylko liniowo. Przepisy umożliwiają również opodatkowanie ryczałtowe oraz według skali podatkowej.
Ograniczone zastosowanie może mieć również stawka 15%, w odniesieniu do usług finansowych i ubezpieczeniowych, które nie są świadczone w ramach wolnych zawodów, czyli np. świadczone przez tzw. OFWCA.
Mechanizm opodatkowania ryczałtowego jest prosty, ponieważ podstawą opodatkowania jest osiągany przez podatnika przychód. Odpadają więc problemy z określaniem dochodu i oceną wydatków z perspektywy możliwości zaliczenia ich do kosztów podatkowych.
Niestety zmiany dotyczące składki zdrowotnej obejmują też działalność opodatkowaną ryczałtowo. Również w tym przypadku od nowego roku składka zdrowotna nie będzie pomniejszała zaliczki na podatek.
Składka będzie kalkulowana w odmienny sposób niż przy opodatkowaniu liniowym. Poziom składki będzie zależny od wysokości przychodów osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym. Przewidziane są trzy stawki. Uwzględniając aktualną wartość przeciętnego wynagrodzenia, wysokość miesięcznej składki prezentowałaby się następująco:
- przychody do 60 tys. zł – ok. 307 zł
- przychody od 60 tys. zł – o. 511 zł
- przychody powyżej 300 tys. zł – ok. 920 zł
Składka zdrowotna w przypadku opodatkowania ryczałtowego będzie więc w wielu przypadkach niższa niż przy podobnych przychodach osiąganych przez podatnika opodatkowanego liniowo.
Jednocześnie, w przypadku korzystania z ryczałtu znaczenie gospodarcze traci m.in. leasing, ponieważ raty leasingowe nie będą pomniejszały dochodu.
Dlaczego ryczałt może być atrakcyjny? Jest dobrym rozwiązaniem dla agentów, którzy w swojej działalności nie ponoszą wysokich kosztów podatkowych, istotnie zmniejszających dochód do opodatkowania. Rozliczenia podatkowe są w tym przypadku dużo prostsze (podatek jest kalkulowany od przychodu), a stawka podatku jest niższa.
Negatywny wpływ Polskiego Ładu będzie w tym przypadku zasadniczo mniej odczuwalny niż przy opodatkowaniu liniowym.
Opodatkowanie skalą
Jednoosobowa działalność gospodarcza może być opodatkowana również skalą podatkową, analogicznie jak umowa o pracę (17% i 32%).
Od nowego roku również w tym przypadku składka zdrowotna będzie obliczana od dochodu według stawki 9% oraz nie będzie możliwości jej odliczenia od podatku.
Polski Ład przewiduje jednak wiele preferencji dla przedsiębiorców korzystających z opodatkowania skalą, w szczególności podwyższenie do 30 tys. zł kwoty wolnej od podatku oraz drugiego progu podatkowego do 120 tys. zł.
Istotna jest również możliwość skorzystania z tzw. ulgi dla klasy średniej. Rozwiązanie to pozwoli „zniwelować” negatywne skutki wywołane przez zmianę zasad obliczania składki zdrowotnej. Ulga będzie jednak dostępna wyłącznie dla agentów uzyskujących przychody w przedziale od 68 412 do 133 692 zł.
Dodatkowym benefitem związanym z opodatkowaniem skalą podatkową jest możliwość rozliczeń ze współmałżonkiem. W takim przypadku próg dochodów do wykorzystania przez małżonków wzrasta do 240 tys. zł. Jest to szczególnie atrakcyjne w sytuacji, w której małżonek osiąga niższe dochody, wtedy efektywnie większa część dochodów podatnika będzie mogła zostać opodatkowana stawką 17%.
Z uwagi na występowanie progu podatkowego skala podatkowa będzie dobra dla podatników osiągających dochody nieprzekraczające progu podatkowego, ponieważ po przekroczeniu progu opodatkowanie istotnie wzrasta.
Co wybrać?
Przyjęte w ramach Polskiego Ładu zmiany w istotny sposób wpłyną na rozliczenia podatkowe prowadzonej przez agentów działalności gospodarczej. Szczególnie niekorzystnie Polski Ład wpłynie na przedsiębiorców opodatkowanych liniowo, w związku z istotną zmianą w zakresie rozliczania składki zdrowotnej.
Dla osób opodatkowanych ryczałtowo również zmiany nie będą pozytywne, jednocześnie ten rodzaj opodatkowania może być korzystniejszy dla podatników, którzy w prowadzonej działalności nie ponoszą istotnych kosztów podatkowych.
W przypadku opodatkowania według skali przewidziane zostały dodatkowe preferencje, które pomimo zmian w zakresie składki zdrowotnej zwiększają atrakcyjność tego wariantu rozliczeń. Jednocześnie przekroczenie progu podatkowego istotnie zwiększy opodatkowanie działalności, więc rozwiązanie jest przeznaczone dla agentów uzyskujących dochody poniżej progu lub mających możliwość korzystnego rozliczenia się z małżonkiem.
Nie ma jednego wariantu opodatkowania, który po wejściu w życie Polskiego Ładu będzie optymalny dla wszystkich agentów. Wybór konkretnej metody jest zależny w szczególności od specyfiki prowadzonej działalności oraz wysokości osiąganych przychodów i ponoszonych kosztów.
Do dokonania oceny wpływu Polskiego Ładu na wysokość opodatkowania prowadzonej działalności niezbędne jest zrobienie kalkulacji z uwzględnieniem indywidualnych danych dotyczących agenta (tj. w szczególności: poziom przychodów, poziom kosztów, opodatkowanie z małżonkiem), co docelowo pozwoli wybrać najdogodniejszy model opodatkowania.
Polski Ład – propozycje nowych, skomplikowanych przepisów podatkowych
Zmiany podatkowe wprowadzane w ramach Polskiego Ładu istotnie dotkną rozliczeń podatkowych podmiotów funkcjonujących w grupach kapitałowych. Co prawda zniesione zostaje ograniczenie w zaliczaniu do kosztów wydatków na nabycie od podmiotów powiązanych usług niematerialnych (art. 15e ustawy o CIT), ale jednocześnie dodawane są nowe instytucje ingerujące w rozliczenia w międzynarodowych grupach oraz istotnie je komplikujące. Ustawodawca skupił się na wprowadzeniu regulacji wymierzonych w działania dotyczące transakcji z podmiotami powiązanymi, które mogą potencjalnie mieć charakter optymalizacyjny.
Stopień skomplikowania i niejasności nowych pomysłów ustawodawcy podatkowego sięga aktualnie niezwykle daleko.
UCHYLENIE ART. 15E USTAWY O CIT
Regulacja zawarta w art. 15e ustawy o CIT jest bardzo dobrze znana wszystkim podatnikom funkcjonującym w grupach kapitałowych. Przepis ogranicza zaliczanie do kosztów określonych rodzajów wydatków ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych. Ograniczenie obejmuje m.in. wydatki na nabycie usług doradczych, zarządzania, ubezpieczeń czy opłaty licencyjne. Podatnicy są zobowiązani do wyłączania tego rodzaju wydatków z kosztów uzyskania przychodów w części powyżej 3 mln zł.
Przepis wszedł w życie 1 stycznia 2018 r. i od tego czasu budził wiele wątpliwości interpretacyjnych, w szczególności w zakresie kwalifikacji konkretnych usług jako podlegających lub niepodlegających limitowaniu.
W Polskim Ładzie przewidziano uchylenie powyższego przepisu. Co ciekawe, propozycja nie pojawiła się na etapie konsultacji społecznych, lecz dodano ją dopiero w projekcie wniesionym do Sejmu. Ministerstwo wcześniej nie zapowiadało tej zmiany, podatnicy zostali więc zaskoczeni, tym razem pozytywnie.
Zastanawiające jest, z jakiego powodu rząd „po cichu” wprowadza do ustawy tak istotną, korzystną dla podatników zmianę? Jednym z powodów może być wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z początku tego roku, w którym Trybunał uznał za niezgodne z prawem europejskim szwedzkie przepisy ograniczające możliwość zaliczania do kosztów odsetek ponoszonych na rzecz podmiotu powiązanego z innego państwa członkowskiego. Z uwagi na fakt, że szwedzkie regulacje miały cel podobny do art. 15e, tj. przeciwdziałanie optymalizacjom podatkowym, istnieją argumenty za twierdzeniem, że wyrok może mieć zastosowanie również w odniesieniu do przepisów ustawy o CIT.
Możliwe więc, że Ministerstwo uprzedziło ruch ze strony podatników oraz Trybunału i zaproponowano uchylenie przepisu, zanim został on uznany za niezgodny z prawem wspólnotowym.
COŚ ZA COŚ
Po uchylonym art. 15e w ustawie nie pozostanie jednak próżnia. W zamian, Ministerstwo Finansów proponuje wprowadzenie dwóch dodatkowych instytucji dotyczących bezpośrednio wydatków ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych, czyli ukrytej dywidendy oraz podatku od przerzuconych dochodów.
Na marginesie trzeba również wspomnieć o tzw. podatku minimalnym, wymierzonym w podmioty, które nie osiągają określonego poziomu dochodowości. Na ten moment, instytucje finansowe, w tym zakłady ubezpieczeń, są jednak wyłączone z zakresu opodatkowania nową daniną.
Powyższe rozwiązania mogą w naszej ocenie przysporzyć podatnikom wielu problemów związanych z rozliczeniami podatkowymi, nałożą na przedsiębiorców również dodatkowe obowiązki. Warto więc już w tym momencie dokładniej przyjrzeć się zaproponowanym zmianom przepisów.
UKRYTA DYWIDENDA
Założeniem przepisów o ukrytej dywidendzie, jest wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów określonych rodzajów wydatków (o tych rodzajach niżej), które ekonomicznie stanowią dystrybucję zysku, jednak nie mają formy dywidendy.
Zgodnie z zaproponowanym rozwiązaniem, za ukrytą dywidendę będą uznawane trzy rodzaje wydatków ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych z podatnikiem lub z jego akcjonariuszem.
1. Pierwszy rodzaj kosztów, kwalifikowanych w projekcie przepisów jako ukryta dywidenda, to wydatki, w odniesieniu do których wysokość lub termin poniesienia są uzależnione od osiągnięcia przez podatnika zysku lub wysokości osiągniętego zysku. Tego rodzaju opłaty są wykorzystywane m.in. w przypadku licencji na korzystanie ze znaku towarowego. Jeżeli przepisy wejdą w życie w aktualnej formie, tego rodzaju wydatki nie będą więc stanowiły kosztów podatkowych.
2. Drugi rodzaj wydatków kwalifikowanych jako ukryta dywidenda to należności, których wysokość została ustalona na nierynkowym poziomie, czyli podatnik mógłby nabyć podobne świadczenie od podmiotu niepowiązanego za niższą cenę.
3. Trzecia sytuacja dotyczy wynagrodzenia za korzystanie z aktywów, które przed utworzeniem podatnika stanowiły własność wspólnika.
W odniesieniu do drugiego i trzeciego rodzaju wydatków, będzie istniała możliwość wyłączenia stosowania przepisów dotyczących ukrytej dywidendy, jeżeli wartość tych kosztów będzie niższa od kwoty zysku brutto uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku podatkowym.
Już teraz można zauważyć praktyczne wątpliwości dotyczące przepisówo ukrytej dywidendzie, w szczególności w zakresie wyłączenia stosowania regulacji. Z przepisu wynika bowiem, że wydatki stanowiące ukrytą dywidendę należy wyłączać z kosztów na bieżąco, co będzie wpływało na wysokość zaliczek na CIT. Wyłączenie stosowania ograniczenia będzie natomiast można zastosować dopiero po zakończeniu roku, kiedy znana będzie wysokość zysku. Podatnik będzie więc potencjalnie płacił wyższe zaliczki w trakcie roku, natomiast po zakończeniu roku może powstać nadpłata do zwrotu, co będzie rozwiązaniem bardzo niekorzystnym z perspektywy płynności finansowej.
Nie wiadomo również, czy będzie możliwość zastosowania wyłączenia, jeżeli wydatek zakwalifikuje się zarówno do pierwszej, jak i trzeciej kategorii, co może mieć miejsce m.in. w przypadku wskazanych uprzednio opłat licencyjnych.
Przepisy wprowadzające ograniczenia związane z ukrytą dywidendą mają wejść w życie dopiero w 2023 r. Ministerstwo nie wyklucza również możliwości wprowadzenia dodatkowych zmian w tym zakresie.
PODATEK Z TYTUŁU PRZERZUCONYCH DOCHODÓW
Rozwiązaniem podobnym kierunkowo, lecz „uderzającym” podatnika z innej strony, jest natomiast podatek od przerzuconych dochodów. Nie mamy tu do czynienia z wyłączeniem wydatków z kosztów podatkowych, lecz z dodatkowym podatkiem (stawka 19%), który ma być kalkulowany na podstawie wartości określonych rodzajów kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych.
Ustawodawca zaproponował skomplikowaną, kilkupoziomową definicję przerzuconych dochodów. Pierwszym elementem do sprawdzenia, jest wysokość stawki CIT stosowanej przez podmiot powiązany otrzymujący należność. Jeśli będzie ona o 25% niższa niż stawka, jaka miałaby zastosowanie w Polsce, to należy przejść do kolejnych etapów weryfikacji. W kontekście stawki, należy wziąć pod uwagę faktycznie zapłacony podatek, więc nie tylko stawkę CIT obowiązującą w danym państwie, ale również elementy indywidualne dla konkretnego podatnika, czyli ulgi, odliczenia od dochodu itp. Wszystkie te informacje trzeba będzie uzyskać od podmiotu powiązanego.
W następnej kolejności przepisy nakazują zweryfikować, czy należności podlegają zaliczeniu do kosztów podatkowych podmiotu powiązanego, odliczeniu od dochodu czy podstawy opodatkowania, alternatywnie, koszty są wypłacane przez ten podmiot, np. w formie dywidendy. Trzeba zwrócić uwagę, że interpretacja tego warunku jest niezrozumiała. Dla podmiotu powiązanego otrzymującego należności, nie będą one przecież jednocześnie kosztem podatkowym (a o tym mówi przepis), lecz przychodem. Ciężko więc jest określić, jaka była intencja ustawodawcy oraz, jak właściwie interpretować niniejszy warunek.
Na ostatnim etapie należy zweryfikować, czy przerzucone dochody stanowią co najmniej 50% przychodów podmiotu powiązanego.
Przepis określa również katalog kosztów, do których zastosowanie będzie miał nowy podatek, obejmuje on w szczególności koszty usług niematerialnych,
w tym m.in. usługi doradcze, reklamowe, usługi ubezpieczeniowe, opłaty licencyjne (a więc katalog znany wcześniej z art. 15e), ale też m.in. koszty finansowania dłużnego, jeżeli suma tych kosztów stanowi co najmniej 3% kosztów podatkowych w danym roku.
Co ważne, podatek nie będzie mieć zastosowania w odniesieniu do wydatków na rzecz podmiotów z UE oraz EOG, jednak wyłącznie pod warunkiem, że prowadzą one istotną rzeczywistą działalność gospodarczą. Przepisy wskazują, na co zwracać uwagę przy badaniu niniejszych przesłanek, jednak nadal są to warunki niedookreślone, których weryfikacja będzie nakładała na podatników dodatkowe obowiązki.
Podatek od przerzuconych dochodów ma obowiązywać już od 2022 r., w odniesieniu do kosztów ponoszonych w przyszłym roku może więc powstać ewentualny obowiązek podatkowy.
Nowy podatek będzie wiązał się z licznymi obowiązkami compliance, trzeba będzie uzyskiwać od podmiotu powiązanego szczegółowe informacje m.in. w zakresie jego opodatkowania czy dalszej redystrybucji zysku, co często może być utrudnione.
ROZLICZENIA PODATKOWE JESZCZE BARDZIEJ SKOMPLIKOWANE
Pomimo że z ustawy o CIT usunięty zostanie art. 15e ograniczający możliwość zaliczania do kosztów podatkowych wydatków na rzecz podmiotów powiązanych, rozliczenia podatkowe w zakresie transakcji z podmiotami powiązanymi będą jeszcze bardziej skomplikowane.
Od 2023 r. określone wydatki kwalifikujące się jako ukryta dywidenda, mają być wyłączone z kosztów podatkowych.
Natomiast od przyszłego roku, podatnicy będą zobowiązani do ustalania podatku od przerzuconych dochodów, który będzie kalkulowany na podstawie kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych. Ta regulacja będzie dla podatników szczególnie uciążliwa, z uwagi na konieczność uzyskiwania od podmiotów powiązanych szczegółowych informacji dotyczących warunków zastosowania podatku, co będzie trudne i w niektórych przypadkach nawet niemożliwe.
Kolejny raz podatnicy będą musieli zmierzyć się z nowymi przepisami, przygotować do wejścia w życie przepisów dotyczących podatku od przerzuconych dochodów, w szczególności zmapować transakcje z podmiotami powiązanymi, które będzie trzeba uwzględnić. Jednak najtrudniejszy może być kontakt z zagranicznymi podmiotami w celu zgromadzenia informacji niezbędnych do prawidłowego ustalenia potencjalnego podatku. To kolejny obowiązek, który może okazać się kompletnie niezrozumiały od strony współpracujących spółek z grupy.
W razie pytań, pozostajemy do Państwa dyspozycji:
Jak Polski Ład wpłynie na branżę ubezpieczeniową?
Grupa VAT
Dla zakładów ubezpieczeń funkcjonujących w ramach grup kapitałowych szczególnie interesującym rozwiązaniem przedstawionym w projekcie jest Grupa VAT. Jej członkowie wspólnie rozliczą VAT, będzie ona mogła zostać utworzona przez podmioty powiązane finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie.
Kluczowym założeniem Grupy VAT jest brak opodatkowania obrotu wewnątrzgrupowego, opodatkowane miałyby być wyłącznie transakcje z podmiotami zewnętrznymi.
Zwracamy uwagę, że Grupa VAT jest rozwiązaniem szczególnie atrakcyjnym dla podmiotów prowadzących działalność zwolnioną z VAT, takich jak zakłady ubezpieczeń. Dzięki neutralności transakcji wewnątrzgrupowych istotnemu obniżeniu mogą ulec kwoty podatku VAT, który nie podlega odliczeniu i stanowi dodatkowy koszt zakładów. Utworzenie Grupy VAT będzie więc prowadziło do uzyskania realnych oszczędności oraz wpłynie na finanse ubezpieczycieli.
Nie bez znaczenia pozostaje również ograniczenie obowiązków administracyjnych. Członkowie Grupy nie będą zobowiązani do fakturowania obrotu wewnątrzgrupowego oraz stosowania mechanizmu podzielonej płatności w transakcjach wewnątrzgrupowych. Będą także prowadzić jeden rejestr VAT oraz składać jeden plik JPK.
Praktyczne zastosowanie instytucji Grupy VAT istotnie ogranicza zbyt restrykcyjny naszym zdaniem warunek, że jeden z jej członków musi posiadać bezpośrednio ponad 50% udziałów w kapitale pozostałych podmiotów wchodzących w jej skład. Wyłącza to możliwość utworzenia Grupy VAT przez zakłady ubezpieczeń funkcjonujące w jednej grupie kapitałowej, jednak powiązane wyłącznie pośrednio przez zagranicznego akcjonariusza. Ten problem dotyczy zatem kilku międzynarodowych grup ubezpieczeniowych działających w Polsce.
Opodatkowanie VAT usług finansowych
Polski Ład przewiduje wprowadzenie opcjonalnego opodatkowania VAT usług finansowych zwolnionych z VAT, świadczonych na rzecz podatników. Możliwość ta nie będzie jednak dotyczyła usług ubezpieczeniowych oraz pośrednictwa ubezpieczeniowego. Ubezpieczyciele i agenci nie będą więc mieli możliwości skorzystania z opodatkowania.
Zmianę należy mieć na uwadze, ponieważ od nowego roku w przypadku usług finansowych nabywanych przez ubezpieczycieli może pojawić się podatek VAT naliczany przez niektórych kontrahentów (dostawców), który z uwagi na zwolnienie z VAT działalności ubezpieczeniowej co do zasady nie będzie podlegał odliczeniu.
Podatkowe grupy kapitałowe (PGK)
Przedstawione propozycje obejmują również zmiany dotyczące PGK, czyli rozwiązania umożliwiającego wspólne rozliczanie CIT. Z perspektywy grup ubezpieczeniowych kluczowe jest zniesienie warunku rentowności.
Obecnie do utworzenia PGK niezbędne jest, żeby udział dochodów w przychodach PGK w każdym roku podatkowym wynosił co najmniej 2%. Spełnienie tego warunku może być problematyczne w przypadku, gdy w skład PGK wchodzi zakład ubezpieczeń życiowych oferujący polisy UFK, w którym wynik podatkowy w dużej części zależy od wyceny aktywów i w poszczególnych latach ulega istotnym wahaniom. Likwidacja warunku rentowności zwiększy więc dostępność PGK dla grup ubezpieczeniowych.
Ważną nowością będzie również możliwość rozliczania przez PGK strat podatkowych wygenerowanych przed utworzeniem PGK przez spółkę wchodzącą w jej skład, co obecnie nie jest możliwe.
Obowiązek przesyłania ksiąg podatkowych i zwolnienie odsetek z PIT
Projekt przewiduje również nałożenie na przedsiębiorców obowiązku prowadzenia ksiąg podatkowych w formie elektronicznej oraz przesyłania ich co miesiąc do urzędu. Obowiązek ten ma wejść w życie dopiero w 2023 r. Przygotowania w tym zakresie mogą mocno obciążyć administracyjnie zakłady ubezpieczeń.
Z perspektywy zakładów ubezpieczeń na uwagę zasługuje również planowane zwolnienie z PIT odsetek od nieterminowej wypłaty świadczeń zwolnionych z opodatkowania. Wypłacane przez ubezpieczycieli odsetki związane z opóźnieniem w wypłacie odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty nie będą więc opodatkowane, tak jak to jest obecnie. Ubezpieczyciel nie będzie w związku z tym zobowiązany do corocznej akcji wystawiania PIT-11, co ograniczy obowiązki administracyjne.
Jeżeli przepisy wejdą w życie w aktualnej formie, zwolnienie będzie obejmowało również odsetki otrzymane w 2021 r., które zgodnie z obecnym stanem prawnym powinny zostać opodatkowane na początku 2022 r.
Opodatkowanie wynagrodzeń
Nie można zapominać o zmianach w zakresie opodatkowania wynagrodzeń pracowników. Nowelizacja istotnie wpłynie na obciążenie fiskalne wynagrodzeń kadry zarządzającej, zatrudnionej na podstawie kontraktów menedżerskich. W takim przypadku składka zdrowotna w wysokości 9% dochodu nie będzie bowiem odliczana od podatku (dotychczas możliwość częściowego odliczenia), nie będzie również możliwości zastosowania do tego rodzaju dochodów tzw. ulgi dla klasy średniej.
Również osoby prowadzące jednoosobowe działalności gospodarcze odczują zmianę, ponieważ składka zdrowotna w wysokości 4,9% dochodu nie będzie odliczana od podatku.
Podatek u źródła od płatności zagranicznych (WHT)
Przypominamy, że obowiązujący od 2019 r. mechanizm WHT polegający na konieczności poboru pełnej stawki podatku w przypadku wypłat ponad 2 mln zł (pay and refund) dotychczas nie wszedł w życie, co Polski Ład ma zmienić.
Kluczowa propozycja dotyczy mechanizmu pay and refund, który ustawodawca planuje ograniczyć wyłącznie do płatności z tytułu dywidend, odsetek oraz należności licencyjnych, dokonywanych na rzecz powiązanych podmiotów zagranicznych.
Praktycznym ułatwieniem dla ubezpieczycieli będzie również wprowadzenie możliwości ustalania rezydencji podatkowej dla potrzeb PIT i CIT na podstawie kopii certyfikatu rezydencji, w sytuacji w której nie będą występowały wątpliwości co do zgodności informacji zawartych w kopii ze stanem faktycznym.
Na uwagę zasługują również zmiany dotyczące dookreślenia standardu należytej staranności, doprecyzowanie definicji rzeczywistego właściciela oraz rozszerzenie zakresu opinii o stosowaniu preferencji.
Na zmiany dotyczące WHT warto spojrzeć z perspektywy konieczności modyfikacji funkcjonujących w organizacji procesów w zakresie realizacji obowiązków płatnika WHT oraz aktualizacji posiadanej procedury WHT lub ewentualnie jej opracowania.
Neutralność restrukturyzacji
W ostatnim czasie w branży ubezpieczeniowej można zauważyć wyraźny trend konsolidacyjny, coraz częściej dowiadujemy się o kolejnych połączeniach ubezpieczycieli.
Połączenia spółek są transakcjami zasadniczo neutralnymi na gruncie CIT, jeżeli posiadają uzasadnienie biznesowe. Warto mieć na uwadze, że ustawodawca w ramach Polskiego Ładu planuje wprowadzenie dodatkowych przesłanek, których spełnienie będzie warunkowało neutralność restrukturyzacji.
Jak Polski Ład wpłynie na branżę?
Bez wątpienia zmiany zaproponowane w ramach Polskiego Ładu będą istotnie oddziaływać na sektor ubezpieczeniowy. Na uznanie zasługują w szczególności rozwiązania związane z PGK oraz Grupą VAT, które mogą pozytywnie wpłynąć na uproszczenie rozliczeń wewnątrzgrupowych, ograniczenie kosztów administracyjnych i poprawę płynności finansowej.
Część postanowień będzie natomiast wymagała od ubezpieczycieli wprowadzenia istotnych zmian w funkcjonujących dotychczas procesach podatkowych, co z uwagi na skalę prowadzonej działalności może być skomplikowane.
Nie można jednoznacznie ocenić wpływu Polskiego Ładu na cały sektor ubezpieczeniowy. Każdy podatnik powinien przeanalizować projektowane zmiany ze swojej perspektywy, ocenić ich wpływ na prowadzoną działalność oraz odpowiednio przygotować się do wejścia w życie nowych przepisów.