Polski Ład 2.0: Co się zmienia dla pracowników i samozatrudnionych

Okres wakacyjny rozpoczynamy od kolejnej już w tym roku zmiany podatkowej –1 lipca 2022 r. wchodzi w życie duża nowelizacja, która stanowi niejako plan naprawczy w stosunku do przepisów obowiązujących od 1 stycznia.

Dokumenty dotyczące wprowadzanych zmian liczą tym razem około 130 stron. Przypomnijmy, że zmiany wprowadzone 1 stycznia 2022 r. zostały opisane na blisko 700 stronach. Czy przełoży się to na zmniejszenie podatkowego zamieszania i na klarowność wprowadzanych przepisów?

Poniżej prezentujemy najistotniejsze zmiany (wraz z krótkim wskazaniem regulacji, które będą obowiązywać w niezmienionym kształcie) w odniesieniu do pracowników i samozatrudnionych.

PRACOWNICY: Co zachowano z Polskiego Ładu 1.0

Od 1 lipca nie zmienią się dwa najkorzystniejsze dla pracowników rozwiązania. Chodzi oczywiście o podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł oraz podwyższenie progu podatkowego do 120 000 zł. Ponadto, takie ulgi jak ulga dla dużych rodzin, ulga dla seniorów, czy ulga na powrót zostały utrzymane.

Niestety, w dalszym ciągu nie będzie możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

Jakie nowości wprowadzono

– obniżenie stawki PIT z 17 proc. na 12 proc.

Zmianą, która wpływa na najszersze grono pracowników, jest obniżenie stawki PIT z 17 proc. na 12 proc. dla pierwszego progu skali podatkowej. Oznacza to, że większość etatowych pracowników skorzysta z wprowadzanej preferencji i swoje dochody do kwoty 120 tys. zł brutto opodatkuje niższą stawką.

Obniżenie stawki PIT wiąże się również z niższą kwotą zmniejszającą podatek – nowa kwota zmniejszająca podatek wyniesie 3 600 zł (30 000 zł x 12 proc. = 3 600 zł). Przełoży się to również na odpowiednie obniżenie kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki na podatek w kwocie 300 zł (do końca czerwca jest to kwota 425 zł).

– likwidacja przepisów związanych z tzw. ulgą dla klasy średniej i wprowadzenie hipotetycznego podatku

Dla przypomnienia, ulga dla klasy średniej miała zniwelować klasie średniej negatywne skutki braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej. Mając na uwadze skomplikowany algorytm służący jej wyliczeniu, Ministerstwo Finansów zdecydowało się na jej całkowite zlikwidowanie.

W celu ograniczenia strat pracowników w związku z uchyleniem przepisów dotyczących ulgi dla klasy średniej, ustawodawca zaproponował wspomniane obniżenie stawki PIT. Jednocześnie, zgodnie z przepisami przejściowymi, gdy w rozliczeniu za 2022 r. ustalone zostanie, że podatek obliczony zgodnie z zasadami obowiązującymi od 1 lipca 2022 r. będzie wyższy niż ten, który zostałby obliczony przy uwzględnieniu przepisów dotyczących ulgi dla klasy średniej (tzw. hipotetyczny podatek), naczelnicy urzędów skarbowych będą zobowiązani do zwrotu powstałej różnicy.

Przepisy dotyczące zwrotu tzw. hipotetycznego podatku będą dotyczyć tych podatników, w odniesieniu do których możliwe było stosowanie przepisów dotyczących ulgi dla klasy średniej. Tym samym, przepisy te obejmą pracowników, którzy uzyskają roczne przychody w zakresie 68 412 zł – 133 692 zł brutto z tytułu:

1. umowy o pracę;

2. stosunku służbowego;

3. pracy nakładczej;

4. spółdzielczego stosunku pracy oraz

5. działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej.

W przypadku wystąpienia przedmiotowej różnicy, podatnicy otrzymają informację w tym zakresie od naczelnika właściwego urzędu skarbowego. Termin na przekazanie informacji wynosi 21 dni od dnia złożenia przez podatnika zeznania podatkowego. Przekazanie informacji nastąpi z urzędu, w trybie bezdecyzyjnym, a wniosek podatnika o wydanie takiej informacji nie będzie konieczny. Powstała różnica będzie traktowana na równi z nadpłatą podatku i ma zostać zwrócona podatnikowi w ciągu:

1. trzech miesięcy od dnia złożenia zeznania rocznego (forma papierowa);

2. 45 dni od dnia złożenia zeznania rocznego elektronicznie, lub

3. 30 dni od dnia wydania decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego w innej wysokości niż wynikająca z zeznania (korekty).

Uwaga! Obie te zmiany (likwidacja ulgi dla klasy średniej i wprowadzenie hipotetycznego podatku) będą obowiązywać wstecz, czyli od 1 stycznia 2022 r., co może przełożyć się na powstanie nadpłaty podatku w rozliczeniach rocznych znacznej części pracowników.

– inne zmiany istotne dla pracowników

Ponadto, 1 lipca 2022 r. wejdą w życie następujące zmiany:

1) zmiana w zakresie rozliczania osób samotnie wychowujących dzieci

Zlikwidowana zostanie ulga podatkowa dla osoby samotnie wychowującej dziecko. W jej miejsce, zgodnie z zasadami obowiązującymi przed 2022 r., przywrócona została możliwość wspólnego rozliczenia z dzieckiem.

2) koniec podwójnego obliczania zaliczek na PIT

Płatnicy nie będą zmuszeni do podwójnego kalkulowania zaliczek na PIT, tj. wg zasad z 2021 r. i wg Polskiego Ładu 1.0.

3) możliwość złożenia wniosku o obliczanie zaliczek na PIT bez stosowania podwyższonych zryczałtowanych miesięcznych kosztów uzyskania przychodu

Podatnik będzie uprawniony do rezygnacji z kosztów określonych dla pracowników zamiejscowych, którzy dojeżdżają do pracy z innej miejscowości.

Od 1 stycznia 2023 r. wejdą natomiast w życie kolejne zmiany:

1) możliwość złożenia oświadczenia PIT-2 trzem płatnikom

Podatnik będzie miał możliwość upoważnienia maksymalnie trzech płatników (w tym również zleceniodawców) do stosowania odliczenia w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek – odpowiednio 1/12 – 300 zł, 1/24 – 150 zł, 1/36 – 100 zł.

2) możliwość złożenia oświadczeń i wniosków w formie innej niż pisemna

Takie oświadczenia jak m.in. PIT-2, wnioski o obliczanie zaliczek bez stosowania ulgi dla młodych czy miesięcznych kosztów pracowniczych, podatnik będzie mógł złożyć przy wykorzystaniu wzoru określonego przez ministra finansów albo wzoru określonego przez pracodawcę, albo za pośrednictwem systemu kadrowo-płacowego funkcjonującego u pracodawcy.

Skutki nowelizacji dla pracowników

Porównanie wpływu nowych przepisów na zarobki pracowników w odniesieniu do przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2022 r. zostało przedstawione w tabeli. Wyliczenie to obejmuje przykłady wynagrodzeń pracowników, którzy nie korzystają z dodatkowych ulg oraz nie rozliczają się z małżonkiem lub dzieckiem.

Wyliczenia przedstawione w tabeli wskazują, że nowe przepisy powinny okazać się korzystne dla znacznie szerszego niż poprzednio grona pracowników.

PRZEDSIĘBIORCY: Co zachowano z Polskiego Ładu 1.0

W odniesieniu do samozatrudnionych utrzymane zostały niektóre zmiany wprowadzone z początkiem 2022 r. I tak, przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie według zasad ogólnych, mogą korzystać z podniesionej kwoty wolnej i podwyższonego progu podatkowego. Podobnie jak w przypadku pracowników, przedsiębiorcy opodatkowani progresywnie w dalszym ciągu nie będą mieli możliwości odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej.

Ponadto, w odniesieniu do wszystkich form opodatkowania (podatek liniowy, podatek progresywny i zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowanych) utrzymane ostały zasady ustalania podstawy wymiaru składki zdrowotnej przedsiębiorców.

Jakie nowości wprowadzono

– możliwość odliczenia składki zdrowotnej lub jej części w zależności od wybranej formy opodatkowania

Zgodnie z przepisami, które wejdą w życie 1 lipca, ci samozatrudnieni, którzy podlegają pod opodatkowanie w formie podatku liniowego, zryczałtowanego podatku od przychodów ewidencjonowanych i karty podatkowej, nabędą uprawnienie do częściowego odliczenia zapłaconych składek zdrowotnych.

Limity odliczenia będą się różnić w zależności od formy opodatkowania:

1. 8700 zł dla podatników opodatkowanych liniowo (pomniejszenie dochodu);

2. 50 proc. składek zdrowotnych zapłaconych przez podatników opodatkowanych ryczałtem (pomniejszenie przychodu);

3. 19 proc. zapłaconej składki (pomniejszenie podatku) dla podatników na karcie podatkowej.

Trzeba przy tym podkreślić, że przedsiębiorcy, którzy są opodatkowani progresywnie, w dalszym ciągu nie korzystają z takiego odliczenia, natomiast znajdzie do nich zastosowanie pozytywna zmiana w zakresie obniżenia stawki PIT.

– inne zmiany istotne dla przedsiębiorców

Od 1 lipca 2022 r. przedsiębiorców będą dotyczyć następujące zmiany:

1) zmiana w zakresie rozliczania osób samotnie wychowujących dzieci

Zlikwidowana zostanie ulga podatkowa dla osoby samotnie wychowującej dziecko. W jej miejsce, zgodnie z zasadami obowiązującymi przed 2022 r., przywrócona została możliwość wspólnego rozliczenia z dzieckiem. Ulga ta dotyczy przedsiębiorców opodatkowanych wg skali podatkowej.

2) zmiana formy opodatkowania w trakcie roku

Do 30 kwietnia 2023 r. podatnicy, którzy w 2022 r. wybrali opodatkowanie dochodów z B2B podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, będą mogli zmienić ten wybór i zastosować do opodatkowania dochodów za 2022 r. skalę podatkową. Warunkiem zmiany jest zgłoszenie wyboru formy opodatkowania w zeznaniu rocznym za 2022 r. Natomiast do 22 sierpnia 2022 r. oświadczenie o zmianie będą mogli zgłosić ci ryczałtowcy, którzy już drugą połowę 2022 r. będą chcieli rozliczyć wg skali podatkowej. Zmiana w trakcie roku będzie możliwa wyłącznie w 2022 r., od 2023 r. przedsiębiorcy, tak jak dotychczas, będą wybierać formę opodatkowania na początku roku podatkowego.

3) ujednolicenie terminów do złożenia zeznań rocznych PIT-28 oraz PIT-28S

Termin na złożenie zeznań PIT-28 i PIT-28S został wydłużony do 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym i zacznie obowiązywać już w odniesieniu do zeznań składanych za 2022 r. Tym samym, terminy na złożenie wszystkich rozliczeń PIT zostały ujednolicone.

4) zmiana terminu zapłaty ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za grudzień 2022 r.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za grudzień ma być wpłacany na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych za grudzień 2022 r. albo za ostatni kwartał 2022 r. będzie wyjątkowo płatny do końca lutego 2023 r.

Jaką formę opodatkowania wybrać

Warto spojrzeć na wyliczenia i zastanowić się jaka forma opodatkowania za 2022 r. będzie najkorzystniejsza.

Przykład

Osoba świadcząca usługi księgowe inaczej niż w formie wolnego zawodu, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, która nie ponosi istotnych kosztów działalności (założono 500 zł / miesiąc), nie korzysta z ulg ZUS dla nowych przedsiębiorców. Osoba ta kontynuuje w 2022 r. opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej podatkiem liniowym, ale rozważa zgłoszenie opodatkowania wg skali podatkowej w zeznaniu rocznym za 2022 r.

ZDANIEM AUTORKI

Sylwia Kulczycka – doradca podatkowy, partner w ALTO

Ministerstwo pokonuje problemy, które samo stworzyło
Na ten moment wydaje się, że Polski Ład 2.0 przyniesie więcej korzystnych zmian niż jego poprzednik. Niewątpliwie, Ministerstwo Finansów postanowiło posłuchać głosu rozsądku i wyeliminować nadmiernie skomplikowane rozwiązania, które utrudniały życie pracownikom i przedsiębiorcom. Pozytywnie należy ocenić likwidację skomplikowanej i trudnej do obliczenia ulgi dla klasy średniej. Przyjęta konstrukcja obniżonej stawki podatku w pierwszym progu jest zdecydowanie łatwiejsza do zrozumienia. Zyskają (oczywiście, w porównaniu do Polskiego Ładu 1.0) pracownicy zarabiający ponad 12 800 zł. Nadal jednak efekt netto dla nich będzie gorszy niż w porównaniu do systemu sprzed 2022 r.
Zmiany są też korzystne (znowu – w porównaniu do Polskiego Ładu 1.0) dla rodziców samotnie wychowujących dzieci. Koncepcja wyeliminowania wspólnego rozliczenia z dzieckiem była nieracjonalna i niesprawiedliwa. Państwo powinno wspierać te rodziny, a nie rzucać im kłody pod nogi.
Na szczęście, eliminowany jest również absurdalny wymóg podwójnego liczenia zaliczek przez płatników (tj. na zasadach z 2021 i 2022 r.). Te przepisy nałożyły na pracodawców obowiązki, które były nierealne do wykonania w terminie zadanym przez Ministerstwo Finansów. Szkoda, że tyle czasu i środków zostało zmarnowanych na dostosowanie systemów IT do wizji ministerstwa.
Podsumowując, lepiej późno niż wcale. Miejmy nadzieję, że Ministerstwo dobrze wykorzysta nauczkę i będzie się lepiej przykładać do procesu wysłuchania głosu podatników i ekspertów. Zobaczymy przy kolejnym procesie legislacyjnym.

Podstawa prawna: ustawa z 12 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r., poz. 1265)

Źródło: https://www.rp.pl/podatki/art36566631-polski-lad-2-0-co-sie-zmienia-dla-pracownikow-i-samozatrudnionych