Nowelizacja kodeksu cywilnego: przedawnienie roszczeń

I. Skrócenie terminów przedawnienia.

Na podstawie ustawy zmieniającej z dnia 13 kwietnia 2018 roku o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, skróceniu ulega ogólny termin przedawnienia roszczeń do 6 lat. Ponadto skróceniu do lat 6 ulega termin przedawnienia roszczeń stwierdzonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczeń stwierdzonych ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd.

Należy zwrócić uwagę, że na podstawie nowelizacji nie ulega zmianie termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, który nadal wynosi 3 lata.

II. Zmiana sposobu obliczania terminów przedawnienia.

Po wejściu w życie nowelizacji za koniec terminu przedawnienia brany będzie ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym termin ten ma upłynąć, co przy proponowanym sposobie liczenia terminów przedawnienia de facto będzie wiązać się z ich wydłużeniem. Podkreślenia wymaga, że reguła ta, nie będzie dotyczyć terminów przedawnienia, które są krótsze niż 2 lata.

III. Wprowadzenie odrębnych regulacji dotyczących przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom.

W wyniku nowelizacji wprowadzone zostały odrębne regulacje dotyczące przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom. Dotychczas konsumentów obowiązywała regulacja ogólna art. 117 § 2 k.c., zgodnie z którą konsument po upływie terminu przedawnienia mógł się uchylić od jego zaspokojenia, o ile nie zrzekł się z uprawnienia do skorzystania z zarzutu przedawnienia. Zgodnie z nowododanym § 21, konsument nie będzie zobowiązany do podnoszenia zarzutu przedawnienia, aby uchylić się do zaspokojenia roszczenia, o ile roszczenie się przedawniło (przedawnienie zostaje stwierdzone z urzędu na korzyć konsumenta).

Niemniej należy zwrócić uwagę, że w wyjątkowych wypadkach i jeżeli wymagają tego względy słuszności, Sąd po rozważeniu interesów stron, może nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Taką możliwość przewiduje wprowadzany art. 1171 k.c. Korzystając z wyżej wymienionego uprawnienia, Sąd zobowiązany jest rozważyć w szczególności długość terminu przedawnienia, a także okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia, a ponadto charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Ponadto została wprowadzona do art. 568 § 2 k.c., zmiana zgodnie z którą jednoznacznie przesądza się, że w przypadku sprzedaży konsumenckiej używanych rzeczy ruchomych i skrócenia okresu rękojmi, roszczenia z rękojmi nie przedawniają się w żadnej sytuacji przed upływem dwóch lat od dnia wydania tej rzeczy;

IV. Termin wejścia w życie.

Nowelizacja kodeksu cywilnego wchodzi w życie z dniem 9 lipca 2018, aczkolwiek należy zwrócić uwagę, że w stosunku do roszczeń, które powstały przed dniem wejścia jej w życie, a także roszczeń, które w tym dniu nie uległy przedawnieniu, stosuje się od dnia 9 lipca 2018 roku przepisy w nowym brzmieniu.

Natomiast jeżeli nowy termin przedawnienia jest krótszy niż termin wynikający z dotychczas obowiązujących przepisów, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie nowelizacji. Z kolei jeżeli przedawnienie, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie nowelizacji, nastąpiłoby na podstawie obecnie obowiązujących regulacji wcześniej, wówczas przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu.

Równocześnie należy wskazać, że do roszczeń przysługujących konsumentom, które powstaną przed dniem wejścia w życie nowelizacji, a także w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, zastosowanie będą mieć przepisy w dotychczasowym brzmieniu. Ponadto roszczenia, które są przedawnione i przysługują przeciwko konsumentów, a także co do których nie został podniesiony zarzut przedawnienia, podlegają z dniem wejścia w życie nowelizacji, skutkom przedawnienia, o których mowa w pkt III powyżej.