Miesięcznik Ubezpieczeniowy: Rozliczenie podatkowe agentów za 2022 r.

Przy rozliczeniu PIT za 2022 r. agenci opodatkowani liniowo i ryczałtem mają możliwość zmiany formy opodatkowania za zeszły rok na rozliczenie według skali. Warto więc zweryfikować, czy ewentualna zmiana będzie korzystna dla agenta.

Rok 2022 dostarczył pośrednikom ubezpieczeniowym, prowadzącym działalność gospodarczą wielu wyzwań związanych z rozliczeniami podatkowymi. Zmiany w zakresie opodatkowania PIT oraz składki zdrowotnej istotnie wpłynęły na obowiązujące zasady opodatkowania działalności gospodarczej. Na skutek dużego niezadowolenia podatników oraz negatywnych skutków reformy wprowadzonej w ramach Polskiego Ładu, jeszcze w trakcie roku podatkowego ustawodawca zmodyfikował obowiązujące zasady opodatkowania, w tym m.in. wprowadził możliwość zmiany stosowanej formy opodatkowania od lipca 2022 r.

Aktualnie zbliża się termin rozliczenia podatkowego za zeszły rok, w przypadku którego obowiązują szczególne, odmienne niż w latach poprzednich zasady. Agenci muszą więc odpowiednio przygotować się do rozliczenia PIT za 2022 r. W dalszej części artykułu przypominamy, jakie opcje opodatkowania PIT prowadzonej działalności mają pośrednicy ubezpieczeniowi oraz wskazujemy kluczowe kwestie, na które należy zwrócić uwagę przy rozliczeniu rocznym za 2022 r.

DOSTĘPNE FORMY OPODATKOWANIA DZIAŁALNOŚCI POŚREDNIKÓW

Pośrednicy ubezpieczeniowi prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą mają możliwość zastosowania jednego z trzech wariantów opodatkowania. Podstawową formą jest opodatkowanie na zasadach ogólnych, tj. według skali podatkowej (12%/32%). W tym wariancie przedsiębiorca ma możliwość skorzystania m.in. z kwoty wolnej od podatku (30 000 zł) oraz wspólnego rozliczenia z małżonkiem. Składka zdrowotna jest w tym przypadku kalkulowana jako 9% dochodu i nie pomniejsza podstawy opodatkowania.

Kolejnym, w poprzednich latach najpopularniejszym sposobem opodatkowania, było tzw. opodatkowanie liniowe według stawki 19%. W tym przypadku składka zdrowotna wynosi 4,9% i po zmianach wprowadzonych od 1 lipca 2022 r. może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów maksymalnie do wysokości 8 700 zł w roku. Ostatnią dostępną formą opodatkowania działalności gospodarczej przez pośredników jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Podstawą opodatkowania jest w tym przypadku przychód, więc podatnik nie pomniejsza podstawy opodatkowania o ponoszone koszty podatkowe. Stawki ryczałtu dostępne dla pośredników ubezpieczeniowych to co do zasady 15% lub 17%. Przepisy przewidują trzy wartości składki zdrowotnej, której wysokość jest w konkretnym przypadku uzależniona od wysokości przychodów podatnika. Dodatkowo, 50% wartości składki zdrowotnej pomniejsza przychód podatnika.

JAKICH ZMIAN MOŻNA DOKONAĆ W ROZLICZENIU ZA 2022 R.?

Na początku 2022 roku agenci mieli możliwość wyboru najkorzystniejszej dla nich formy opodatkowania, z uwzględnieniem zasad wprowadzonych przez Polski Ład. Ustawodawca w lipcu 2022 r. wprowadził kolejne istotne zmiany do zasad opodatkowania PIT działalności gospodarczej, w szczególności zwiększyła się atrakcyjność rozliczenia według skali podatkowej poprzez obniżenie stawki podatku w pierwszym progu podatkowym z 17% do 12%. Przedsiębiorcy na początku roku 2022 nie mieli wiedzy dotyczącej planowanych zmian, nie mogli więc ich uwzględnić przy wyborze formy opodatkowania. Żeby wszyscy podatnicy mieli równe szanse na ocenę własnej sytuacji podatkowej, biorąc pod uwagę liczne zmiany wprowadzone przez Polski Ład, ustawodawca przewidział możliwość zmiany wybranej formy opodatkowania po zakończeniu roku podatkowego. Należy natomiast mieć na uwadze, że przedsiębiorcy nie mają w tym przypadku możliwości zmiany formy opodatkowania w dowolny sposób. Przepisy dopuszczają bowiem wyłącznie zmianę na opodatkowanie według skali podatkowej (12%/32%). Z możliwości tej mogą więc korzystać wyłącznie podatnicy, którzy w 2022 r. korzystali z opodatkowania według stawki liniowej lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Co istotne, podatnik nie będzie musiał składać do urzędu skarbowego dodatkowych oświadczeń, dotyczących zmiany. Wybór opodatkowania według skali za 2022 r. będzie możliwy poprzez złożenie w terminie (tj. do 2 maja 2023 r.) właściwego zeznania podatkowego. Należy pamiętać, że jeżeli za 2022 r. zostanie już złożone zeznanie podatkowe, właściwe dla formy opodatkowania stosowanej w trakcie roku podatkowego, nie będzie możliwości zmiany decyzji dotyczącej skorzystania z rozliczenia według skali za 2022 r., w tym również poprzez złożenie korekty. Aktualnie jest dobry czas dla agentów, którzy w 2022 r. rozliczali się według tzw. liniówki lub ryczałtem, na ponowną ocenę swojej sytuacji podatkowej oraz zweryfikowanie, czy rozliczenie za 2022 r. według skali podatkowej byłoby dla nich korzystniejsze.

W dalszej części artykułu wskazujemy na kluczowe kwestie, o których należy pamiętać, rozważając ewentualną zmianę opodatkowania w rozliczeniu rocznym za 2022 r.

ZMIANA W PRZYPADKU OPODATKOWANIA LINIOWEGO (19%)

W odniesieniu do agentów, którzy w 2022 r. stosowali opodatkowanie liniowe, zmiana formy opodatkowania na opodatkowanie skalą podatkową będzie obejmowała cały dochód uzyskany przez podatnika w ramach prowadzonej działalności w 2022 r.

W celu wyboru opodatkowania według skali za 2022 r., wystarczy terminowo złożyć właściwą deklarację podatkową, tj. zeznanie PIT-36 (lub PIT-36S) za 2022 r. (zamiast PIT36L lub PIT36LS). Rozliczenie według skali nie powinno być w tym przypadku skomplikowane. W treści zeznania należy bowiem wykazać wartość osiągniętych przychodów, poniesione koszty podatkowe oraz dochód lub stratę. W polach przeznaczonych na zaliczki należy wykazać rzeczywiste zaliczki należne i wpłacone według zasad obowiązujących dla rozliczenia podatkiem liniowym w roku 2022 r. oraz kwotę należnego podatku obliczonego według skali.

ZMIANA W PRZYPADKU OPODATKOWANIA RYCZAŁTEM

Polski Ład zdecydowanie zwiększył atrakcyjność opodatkowania działalności ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, który jest dostępny również dla pośredników ubezpieczeniowych. Jednak kalkulacje najkorzystniejszej formy opodatkowania przygotowane na początku 2022 r. mogły się zdezaktualizować z uwagi na zmianę zasad opodatkowania, która miała miejsce w trakcie roku. Dla agentów, którzy wybrali ryczałt, ostatecznie mógł on okazać się mniej korzystny niż rozliczenie według skali podatkowej. W takim przypadku istnieje możliwość zmiany formy opodatkowania w rozliczeniu rocznym.

Zmiana będzie obejmowała wszystkie przychody podatnika uzyskane w 2022 r. Analogicznie jak w przypadku przedsiębiorców korzystających z opodatkowania liniowego, należy w tym celu, w terminie złożyć zeznanie podatkowe PIT-36 (lub PIT-36S) za rok 2022 (zamiast PIT28 lub PIT28S).

Trzeba również mieć na uwadze, że od lipca 2022 r. agenci mieli możliwość wyboru opodatkowania ryczałtem na okres lipiec–grudzień 2022 r., jeżeli takiego wyboru dokonali, nie mają już możliwości ponownej zmiany formy opodatkowania w odniesieniu do całego 2022 r. w zeznaniu podatkowym.

Dokonując zmiany na rozliczenie według skali, w rocznym zeznaniu podatnik będzie musiał wykazać kwoty przychodów, koszty uzyskania przychodów, dochód (lub stratę), kwoty należnego i zapłaconego w 2022 r. ryczałtu PIT oraz kwotę należnego podatku obliczonego według skali

Co ważne, w sytuacji zmiany z ryczałtu na skalę podatnik musi dodatkowo zaprowadzić i uzupełnić podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR) – można to zrobić bezpośrednio przed złożeniem zeznania.

ISTOTNA RÓWNIEŻ SKŁADKA ZDROWOTNA

Podatek nie jest jedynym obciążeniem publicznoprawnym, które obciąża osoby prowadzące działalność gospodarczą. Szczególnie od 2022 r. należy zwracać uwagę na kwestię składki zdrowotnej, co ma również znaczenie przy zmianie formy opodatkowania w rozliczeniu rocznym. Ewentualne przejście na skalę w odniesieniu do 2022 r. będzie bowiem oznaczało konieczność:

• rekalkulacji 9% składki zdrowotnej zgodnie z zasadami obowiązującymi dla skali,
• pokrycie różnicy względem składek już wpłaconych w ciągu roku na innych zasadach,
• kalkulacji i wpłaty odsetek za zwłokę w płatności,
• skorygowania złożonych deklaracji ZUS.

Oceniając korzyści wynikające z wyboru skali podatkowej, nie można zapomnieć o ww. kwestiach związanych ze składką zdrowotną, co może istotnie wpłynąć na wybór najkorzystniejszej dla agenta formy opodatkowania.

ROZLICZENIE ZA 2022 R. A FORMA OPODATKOWANIA W 2023 R.

Agenci, którzy zdecydują się na wybór PIT według skali podatkowej w odniesieniu do 2022 r. muszą pamiętać, że wybór ten nie będzie obejmował rozliczeń za 2023 r.

Chcąc zmienić formę opodatkowania na ten rok, należało o tym zawiadomić właściwy urząd skarbowy zasadniczo do 20 lutego 2023 r., jeżeli agent prowadził działalność w styczniu i z niej uzyskiwał przychody (lub do 20 dnia m-ca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód w roku podatkowym).

CZYM PAMIĘTAĆ PRZY ROZLICZENIU ROCZNYM

Po niespokojnym roku, który dostarczył przedsiębiorcom dużo niepewności oraz zmian w zakresie zasad opodatkowania działalności gospodarczej, wszyscy mają nadzieję na stabilizację. Ostatnim elementem, związanym z rozliczeniem podatkowym 2022 r., będzie złożenie zeznania podatkowego. W tym roku termin na złożenie deklaracji upływa 2 maja 2023 r. Agenci, którzy w trakcie 2022 r. byli opodatkowani według liniówki lub ryczałtem, mają możliwość zmiany formy opodatkowania za 2022 r. na skalę podatkową (12%/32%). Jeżeli opodatkowanie według skali byłoby korzystniejsze, warto rozważyć zmianę, co jednak musi zostać poprzedzone przeprowadzeniem odpowiedniej analizy, z uwzględnieniem kwestii związanych ze składką zdrowotną.