Rzeczpospolita: Uczestnik funduszu inwestycyjnego sam rozliczy podatek

Od 2024 r. nie będzie już pobierany zryczałtowany PIT od umorzenia lub odkupienia tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Inwestorzy zyskają możliwość kompensacji zysków i strat z funduszy i innych instrumentów finansowych.

Niebawem, tj. od 1 stycznia 2024 r. wejdą w życie znowelizowane przepisy ustawy o PIT obejmujące przełomowe zmiany dotyczące zasad opodatkowania tzw. podatkiem Belki. Nowym reżimem objęte zostaną wszystkie wypłaty z tytułu umorzenia / odkupienia tytułów uczestnictwa począwszy od tych dokonanych 1 stycznia 2024 r. Wprowadzane zmiany, oprócz wielu niosących ze sobą korzyści, będą stanowiły również istotne wyzwanie dla uczestników funduszy inwestycyjnych. Będą oni bowiem zobowiązani do samodzielnego rozliczenia podatku od przedmiotowych wypłat. Ministerstwo Finansów zapewnia jednak istotne ułatwienia dla inwestorów mierzących się z koniecznością złożenia deklaracji PIT-38.

Kierunek zmian

Obecnie płatnikiem PIT od wypłat są instytucje finansowe, tj. w zależności od rodzaju instrumentu finansowego: Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych lub dom maklerski, które wyliczają podatek, pobierają go z wypłaty dokonywanej na rzecz inwestora oraz odprowadzają do urzędu skarbowego. Inwestor otrzymuje więc wartość wypłaty po potrąceniu podatku i nie ma w związku z tym dodatkowych obowiązków podatkowych, które w całości pozostają po stronie instytucji dokonującej wypłaty.

Od przyszłego roku instytucja finansowa nie pobierze już podatku od wypłaty dokonywanej na rzecz inwestora.

Dla inwestorów wiąże się to z nowymi, istotnymi obowiązkami. Będą oni bowiem samodzielnie rozliczać podatek z tytułu otrzymanej wypłaty z funduszu inwestycyjnego. Zrobią to poprzez złożenie zeznania PIT-38. W zamian uzyskają jednak możliwość pomniejszenia zobowiązania podatkowego o straty wygenerowane na inwestycjach z innych źródeł kapitałowych.

Co istotne, zmiana zasad opodatkowania nie obejmie wypłat bez umarzania lub odkupywania tytułów uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, a także wypłat środków z PPK i PPE objętych podatkiem Belki. W tym przypadku obowiązek pobierania podatku dalej będzie spoczywał na instytucji finansowej.

Fiskus później dostanie pieniądze

Wprowadzane zmiany oznaczają dla inwestorów, uzyskujących wypłaty po 1 stycznia 2024 r., odsunięcie w czasie konieczności podzielenia się jej częścią z fiskusem. W praktyce inwestor będzie dysponował całą kwotą świadczenia z tytułu umorzenia lub odkupienia posiadanych tytułów uczestnictwa przez kilka lub kilkanaście miesięcy, tj. aż do czasu konieczności zapłaty podatku do urzędu skarbowego do końca kwietnia kolejnego roku. Stworzy to inwestorom możliwość wygenerowania dodatkowego zysku na skutek zainwestowania kwoty przypadającej na podatek, co wcześniej nie byłoby możliwe.

Dodatkowo omawiane zmiany pozwolą na przeprowadzenie niemożliwej do tej pory kompensaty dochodu / straty na inwestycji w fundusze kapitałowe z wynikiem podatkowym osiągniętym na innych inwestycjach. Treść znowelizowanych przepisów zdaje się wskazywać, że osoby fizyczne, które w 2024 r. będą dysponować nierozliczonymi stratami podatkowymi (np. z obrotu akcjami) z lat 2018-2023, będą mogły rozliczyć te straty z dochodem z umorzenia bądź odkupienia tytułów uczestnictwa. Zmiana może być zatem istotną zachętą dla osób, które do tej pory inwestowały np. wyłącznie na giełdzie, a chciałyby poszerzyć swoje portfolio o tytuły uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Przeniesienie obowiązku

Z perspektywy inwestorów zmiana przepisów jest bardzo istotna również z uwagi na to, że obok wspomnianych szans i korzyści wiąże się ona z wprowadzeniem obowiązku samodzielnego rozliczenia PIT.

Jak już zostało wspomniane, inwestor w terminie do końca kwietnia roku następnego po otrzymaniu wypłaty od instytucji finansowej będzie zobowiązany do złożenia zeznania PIT-38.

Dane niezbędne do rozliczenia podatku (przychody i koszty) będą zawarte w informacji PIT-8C, którą instytucja finansowa będzie zobowiązana sporządzić i przesłać do urzędu skarbowego właściwego dla inwestora w terminie do końca stycznia kolejnego roku oraz do samego inwestora w terminie do końca lutego.

Przeniesienie ciężaru rozliczenia podatku na inwestorów może być uciążliwe, w szczególności dla osób, które nigdy nie rozliczały podatków od dochodów z inwestycji i będą musiały nauczyć się całego procesu. Ministerstwo Finansów wyjdzie jednak naprzeciw takim osobom, udostępniając im wstępnie uzupełniony PIT-38, który w przypadku braku modyfikacji przez podatnika zostanie automatycznie zatwierdzony w ustawowym terminie.

Najprawdopodobniej realnym wyzwaniem dla uczestników funduszy inwestycyjnych będzie więc zachowanie dyscypliny finansowej, tj. zabezpieczenie środków otrzymanych z wypłat od funduszy na zapłatę podatku.

Nowe przepisy to korzyści, ale również wyzwania

Bilans wprowadzonych zmian należy ocenić korzystnie z punktu widzenia inwestorów, w tym przede wszystkim z uwagi na umożliwienie kompensaty dochodów / strat z inwestycji w fundusze inwestycyjne z transakcjami w innych obszarach rynku kapitałowego.

Jednocześnie zmiany te mogą okazać się dużym wyzwaniem, gdyż będą one wymagały od inwestorów zachowania samodyscypliny finansowej w postaci zabezpieczenia środków na zapłatę ewentualnego podatku.

Działania edukacyjne podejmowane przez instytucje finansowe, w tym Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, będą miały wpływ na skuteczne zatrzymanie obecnych, lub pozyskanie nowych inwestorów. Im bardziej świadomy klient w zakresie czekających go obowiązków, a przede wszystkim korzyści podatkowych, tym większa szansa, że nie zdecyduje się na inwestycje alternatywne względem funduszy.

Podstawa prawna:

art. 4 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 1059)

art. 30a ust. 1 pkt 5, art. 30b ust. 1 oraz art. 41 ust. 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.)

Źródło: https://www.rp.pl/podatki/art38709911-uczestnik-funduszu-inwestycyjnego-sam-rozliczy-podatek