[ALERT ALTO] Polski Ład: podsumowanie projektu ustawy podatkowej

Poniżej przedstawiamy syntetyczne podsumowanie zmian, w podziale na bloki tematyczne i z komentarzem ekspertów ALTO.

PIT i ZUS

W obszarze PIT i ZUS zaproponowano m.in. następujące zmiany:

1. kwota wolna od podatku podniesiona do poziomu 30 000 zł – dotyczy tylko dochodów opodatkowanych wg skali

2. próg podatkowy liczony od kwoty 120 000 zł

3. brak możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku

4. działalność gospodarcza opodatkowania skalą lub liniowo: składka zdrowotna w wysokości 9% od dochodu, nie mniej niż od wynagrodzenia minimalnego

5. działalność gospodarcza opodatkowania ryczałtem: składka zdrowotna ryczałtowa w wysokości 1/3 stawki ryczałtu od przychodu ryczałtowego (de facto 1/3 należnego podatku)

6. obniżenie stawki ryczałtu dla zawodów medycznych oraz technicznych z 17% do 14%

7. obniżenie stawki ryczałtu dla niektórych przychodów związanych ze świadczeniem usług w obszarze IT z 15% do 12%

8. wprowadzenie ulgi dla klasy średniej – osobom zarabiającym rocznie między 68 412 zł a 133 692 zł (z wyłączeniem B2B) będzie przysługiwać dodatkowa ulga podatkowa, mająca zniwelować niekorzystne zmiany wpływające na zmniejszenie wynagrodzenia netto

9. możliwość wspólnego rozliczenia rocznego, jeżeli związek małżeński został zawarty w trakcie roku oraz przez osoby pozostające w związku małżeńskim, które przez cały rok mają zawieszoną działalność gospodarczą

10. wprowadzenie ulgi dla podatników uzyskujących przychody z działalności gospodarczej wspierających działalność sportową, kulturalną oraz szkolnictwo wyższe i naukę – możliwość odliczenia od podstawy dodatkowych 50% KUP poniesionych na określone cele

11. przypisanie pracodawcy przychodu w związku z nielegalnym zatrudnieniem za każdy miesiąc, w którym zostało stwierdzone nielegalne zatrudnienie, w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę

12. zmiany w najmie prywatnym – brak możliwości opodatkowania na zasadach ogólnych

13. obciążenie osób pełniących funkcję na podstawie aktu powołania obowiązkową składką zdrowotną

Komentarz ALTO:

Większość pierwotnych założeń Polskiego Ładu została utrzymana. Nowością jest składka NFZ dla ryczałtowców obliczana jako 1/3 stawki ryczałtu (wg wcześniejszych zapowiedzi składka dla ryczałtowców miała wzrosnąć, lecz pozostać ryczałtowa). Z kolei zmiany dotyczące najmu prywatnego (zakaz odliczania amortyzacji) mają skierować większą grupę wynajmujących ku opodatkowaniu ryczałtowemu.

W najbliższych dniach prześlemy do Państwa nasz zaktualizowany kalkulator Polskiego Ładu, który będzie uwzględniał ww. zmiany.

VAT

W obszarze VAT zaproponowane zostały m.in. następujące zmiany:

1.Grupa VAT

• Umożliwienie wspólnego rozliczenia VAT grupie powiązanych podmiotów i traktowanie ich jak jednego podatnika
• Uznanie transakcji wewnątrzgrupowych za czynności niepodlegające VAT
• Jeden JPK dla całej Grupy VAT
• Brak fakturowania obrotu wewnątrzgrupowego
• Wyłączenie zastosowania split payment dla obrotu wewnątrzgrupowego 
• Brak minimalnego kapitału zakładowego dla członków grupy VAT

Komentarz ALTO:

Zmiana pozwoli uprościć rozliczenia pomiędzy podmiotami powiązanymi dzięki zmniejszeniu obowiązków ewidencyjnych. Rozliczanie podatku VAT w ramach Grupy może także w korzystny sposób wpłynąć na płynność finansową podmiotów należących do Grupy. Dotychczas każdy z podmiotów odrębnie dokonywał swojego rozliczenia VAT, w związku z tym część podmiotów z Grupy dokonywała wpłat na rachunek urzędu, a część z uwagi na przysługujący im zwrot VAT była zmuszona czekać standardowo 60 dni na jego otrzymanie. Wyeliminowanie rozliczeń VAT w transakcjach w ramach Grupy przełoży się na poprawę płynności finansowej w ramach Grupy.

2. Fakultatywne opodatkowanie usług finansowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12, 38, 39, 40, 40a i 41 ustawy o VAT:

• Wprowadzenie możliwości wyboru opodatkowania usług finansowych świadczonych na rzecz podatników
• Wybór na okres co najmniej 2 lat
• Obowiązek zawiadomienia o wyborze opcji opodatkowania

Komentarz ALTO:

Proponowane zmiany należy ocenić pozytywnie, w szczególności dla instytucji finansowych, które obecnie ponoszą ciężar ekonomiczny VAT od zakupów towarów i usług nabytych w celu świadczenia usług zwolnionych. Wprowadzenie opcji wyboru opodatkowania pozwoli na zwiększenie neutralności podatku VAT w sektorze finansowym – instytucje finansowe będą mogły odliczać VAT przy zakupach związanych ze świadczeniem swoich opodatkowanych usług na rzecz innych podatników VAT.

Ulgi na innowacje

W zakresie przepisów o innowacyjności zaproponowane zostały m.in. następujące zmiany:

1.  Ulga B+R

• Dwukrotnie wyższa możliwość odliczenia kosztów pracowniczych w ramach ulgi B+R: zwiększenie z 100% do 200%
• Możliwość odliczenia 200% kosztów (teraz: 150%) przez podatników ze statusem CBR oraz zwiększenie katalogu kosztów podlegających odliczeniu
• Ulga na innowacyjnych pracowników – nowy rodzaj ulgi w postaci odliczenia kosztów B+R od kwoty zaliczek na podatek dochodowy dot. pracowników realizujących prace B+R w co najmniej 50% swojego czasu pracy w miesiącu

1. Ulga na prototypy – nowy instrument umożliwiający odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów produkcji próbnej nowych produktów oraz kosztów wprowadzenia nowych produktów na rynek.
2. Symultaniczna ulga B+R oraz IP Box – MF proponuje możliwość symultanicznego korzystania z obu tych instrumentów poprzez obniżenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej (podlegającego opodatkowaniu stawką 5%) o koszty poniesione na prace B+R związane z wytworzeniem, rozwinięciem/ulepszeniem prawa własności intelektualnej
3. Ulga na robotyzację – ulga da podatnikom prowadzącym działalność produkcyjną prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania dodatkowych 50% KUP poniesionych na robotyzację
4. Zmiany w zakresie funkcjonowania PSI / SSE – propozycje przepisów proponują zmiany w zakresie warunków korzystania ze zwolnienia podatkowego w ramach działania w PSI / SSE. Jedną z kluczowych zmian jest wskazywanie w decyzji o wsparciu wyłącznie kodów PKWiU ściśle związanych z realizacją nowej inwestycji, co ma stanowić odpowiedź na wypracowaną praktykę rynkową zgodnie z którą zakresem decyzji obejmowano szerszy katalog PKWiU, co pozwalało na rozszerzenie zakresu zwolnienia

Komentarz ALTO:

Proponowane w ramach Polskiego Ładu przepisy odnoszące się do ulg podatkowych oceniamy co do zasady pozytywnie. MF zdecydowało się na publikację przepisów w zakresie długo zapowiadanych ulg, m.in. ulgi na robotyzację i ulgi na prototypy. Znaczne rozszerzenie intensywności oraz zakresu ulgi B+R, a także wprowadzenie nowych mechanizmów odliczeń adresowanych do różnych grup podatników powinno skutkować wzrostem zainteresowania tymi mechanizmami odliczeń. Projektowane zmiany mogą wpłynąć negatywnie na podmioty działające w ramach PSI / SSE.

CIT

W zakresie CIT zostały zaproponowane m.in. następujące zmiany:

1. Podatkowa Grupa Kapitałowa (PGK)

• Zniesienie obowiązującego warunku 2% rentowności udziału dochodu w przychodach osiąganych przez PGK
• Zmiana w zasadach rozliczania strat podatkowych spółek wchodzących w skład PGK. Projekt nowych przepisów przewiduje wprowadzenie możliwości rozliczenia przez PGK straty poniesionej przez spółkę przed utworzeniem PGK
• Rozszerzenie katalogu możliwych działań restrukturyzacyjnych podatników działających w ramach PGK. W szczególności,  możliwe będzie zawiązanie przez spółki tworzące PGK nowej spółki z tej grupy (przy spełnieniu określonych warunków)
• Obniżenie wymaganego minimalnego przeciętnego kapitału zakładowego z 500 tys. do 250 tys. PLN
• Zniesienie wymogu zawarcia umowy w formie aktu notarialnego – dopuszczalna będzie zwykła forma pisemna
• Wprowadzenie możliwości przedłużenia okresu funkcjonowania PGK w formie zmiany umowy PGK, a nie jak dotychczas wyłącznie poprzez zawarcie nowej umowy PGK

Komentarz ALTO:

PGK funkcjonuje w polskim systemie podatkowym od lat, natomiast z uwagi na rygorystyczne warunki, na jej utworzenie zdecydowało się relatywnie mało grup kapitałowych. Znowelizowane przepisy powinny zdecydowanie zwiększyć grono grup kapitałowych zainteresowanych powyższym rozwiązaniem. PGK pozwala między innymi na łatwiejsze rozliczenie pomiędzy spółkami w grupie z punktu widzenia cen transferowych (transakcje pomiędzy uczestnikami nie podlegają regulacjom dotyczącym cen transferowych).

2. Polska Spółka Holdingowa (PSH)

• Spółka holdingowa – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna z rezydencją podatkową w Polsce, prowadząca rzeczywistą działalność gospodarczą
• Spółka zależna – rozumianej jako polska lub zagraniczna spółka, w której spółka holdingowa posiada co najmniej 10% udziałów nieprzerwanie przez minimum 1 rok. Projekt przewiduje określone warunki odnośnie statusu spółki zależnej
• Projekt przewiduje zwolnienie od CIT w stosunku do 95% kwoty dywidend otrzymywanych przez spółkę holdingową od spółek zależnych (krajowych i zagranicznych)
• Dochód osiągnięty przez spółkę holdingową z tytułu odpłatnego zbycia na rzecz podmiotu niepowiązanego udziałów spółek zależnych (z określonymi wyłączeniami) będzie zwolniony z CIT (pod warunkiem złożenia do US oświadczenia o zamiarze skorzystania ze zwolnienia)

Komentarz ALTO:

Powyższa preferencja ma funkcjonować równolegle do zwolnienia przewidzianego w art. 22 ust. 4-6 ustawy o CIT. W przeciwieństwie jednak do zwolnienia z art. 22 ust. 4-6 ustawy o CIT, zwolnienie z CIT ma objąć także dywidendy od spółek spoza UE, EOG i Konfederacji Szwajcarskiej (z wyłączeniem podmiotów m.in. z rajów podatkowych). Wątpliwości natomiast budzi wprowadzenie warunku prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej przez spółkę holdingową. Nasuwa się pytanie, czy spółka, która nie prowadzi działalności operacyjnej, a tylko osiąga dochody pasywne (dywidendy, odsetki, przychody z praw majątkowych) może być uznana za spółkę holdingową w rozumieniu projektowanych przepisów.

3. Ryczałt od dochodów spółek (estoński CIT)

• Usunięcie limitu przychodowego – obecnie limit wynosi 100 mln złotych (z VAT)
• Możliwość skorzystania z opodatkowania estońskim CIT także przez spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne oraz spółdzielnie
• Likwidacja minimalnego wolumenu inwestycji
• Brak konieczności zapłaty podatku w momencie wejścia do systemu – w przypadku stosowania ww. regulacji przez nieprzerwany okres dłuższy niż cztery lata podatkowe, zobowiązanie wygaśnie w całości

Komentarz ALTO:

Zmiany polegające na złagodzeniu warunków i uelastycznieniu zasad opodatkowania estońskim CIT należy ocenić pozytywnie. Można spodziewać się, że więcej podmiotów zdecyduje się na tę formę opodatkowania. Jednakże nie sposób nie zauważyć, że przepisy są nadal stosunkowo zawiłe skomplikowane, co może ostatecznie zniechęcić część podatników do opodatkowania estońskim CIT.

4. Ulga konsolidacyjna

• Wydatki związane z akwizycją innej spółki (np. obsługa prawna) będą mogły być odliczone od podstawy opodatkowania do wysokości 250 000 PLN. Będą zatem potrącalne dwukrotnie: raz jako koszy uzyskania przychodów, a drugi raz w ramach ulgi
• Odliczenie nie będzie obejmowało wydatków w postaci ceny zapłaconej za nabywane udziały/akcje oraz ponoszonych w związku z tą transakcją kosztów finansowania dłużnego
• Tożsamy przedmiot działalności spółki nabywającej i nabywanej (ew. działalność wspierająca)

Komentarz ALTO:

Odliczenie dotyczy tylko określonych wydatków, a nie obejmuje zazwyczaj najbardziej istotnego kwotowo wydatku – ceny nabycia udziałów. Aby móc w pełni skorzystać w ulgi, podmiot nabywający udziały musi ponieść wydatki co najmniej w wysokości 250.000 zł. W naszej ocenie wątpliwe jest, aby możliwość zastosowania ulgi o realnej oszczędności w kwocie 47 500 zł (19% CIT * 250 000 zł) – mając na uwadze całość kosztów akwizycji – przesądziła o nabyciu innej spółki.

5. Ulga na ekspansję

• Możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków, będących kosztami uzyskania przychodów, poniesionych w celu zwiększenia przychodów ze sprzedaży produktów – odliczenie do kwoty 1 000 000 zł
• Do wydatków objętych ulgą zalicza się m.in. koszty uczestnictwa w targach, działań promocyjno-informacyjnych, dostosowania opakowań produktów do wymagań kontrahentów
• Warunkiem jest wzrost przychodów ze sprzedaży produktów w okresie 2 następujących po sobie lat podatkowych, począwszy od roku, w którym poniesione zostały koszty zwiększenia tych przychodów

Komentarz ALTO:

Ulga dotyczy produktów, natomiast nie obejmuje usług, co z miejsca pozbawia możliwości zastosowania ulgi określoną grupę przedsiębiorców. Natomiast pozytywnie należy ocenić rezygnację z wymogu osiągnięcia 30% wzrostu przychodów.

6. Ulga w zakresie Pierwszej Oferty Publicznej (IPO)

• Ulga skierowana do podmiotów debiutujących na GPW lub NewConnect
• Możliwość pomniejszenie podstawy opodatkowania o  150% wydatków bezpośrednio związanych z wejściem na giełdę (np. przygotowanie prospektu emisyjnego) W przypadku usług doradztwa prawnego, w tym podatkowego i finansowego, bezpośrednio związanych z emisją, odliczenie w wysokości max. 50% wydatków (nie więcej 50 000 zł bez VAT)

Komentarz ALTO:

Z uwagi na niewielką liczbę spółek debiutujących na rynku regulowanym, ulga będzie stosowana w bardzo ograniczonym zakresie. Dyskusyjne jest też ograniczenie możliwości odliczenia wydatków na doradztwo prawne do kwoty 50 000 zł.

7. Ulga dla inwestora indywidualnego (osoby fizycznej)

• Inwestor indywidualny, który kupi akcje spółki w ramach IPO i zachowa je przez 3 lata, nie zapłacił podatku od zysków z ich sprzedaży
• Inwestor indywidualny i spółka nie mogą być podmiotami powiązanymi w okresie 2 lat poprzedzających dzień objęcia

Komentarz ALTO:

Podobnie jak w przypadku ulgi na IPO, stosowanie tej ulgi będzie ograniczone z uwagi na stosunkowo niewielką liczbę podmiotów decydujących się na objęcie akcji debiutującej na giełdzie spółki.

8. Porozumienie inwestycyjne

• Możliwość zawarcia porozumienia inwestycyjnego między inwestorem a polskim organem podatkowym w zakresie skutków podatkowych planowanej inwestycji na terytorium Polski
• Porozumienie inwestycyjne ma objąć możliwie wszystkie potencjalne skutki podatkowe inwestycji
• O zawarcie porozumienia będzie mógł wystąpić podmiot planujący dokonać nowej inwestycji na terytorium Polski o wartości co najmniej 100 000 000 zł
• Wniosek o zawarcie porozumienia inwestycyjnego będzie podlegał opłacie wstępnej w wysokości 50.000 zł, a zawarcie porozumienia opłacie od 100 000 do 500 000 zł

Komentarz ALTO:

Naszym zdaniem, finalna ocena tego instrumentu będzie zależała od jego funkcjonowania w praktyce, tj. od łatwości komunikacji i kontaktu pomiędzy inwestorem, a organem oraz od okresu, jaki realnie będzie potrzebny do zawarcia porozumienia. Zawarcie porozumienia będzie wiązało się ze znacznymi kosztami finansowymi po stronie inwestora dlatego też powinien on mieć pewność, że uzyskuje on pełną ochronę w zakresie skutków podatkowych inwestycji.

9. Alternatywne Spółki Inwestycyjne (ASI)

• Możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania 50% wydatków na nabycie udziałów (akcji) w ASI lub w spółce, w której ASI posiada co najmniej 5 % udziałów (akcji)
• Preferencja dotyczy wyłącznie osób fizycznych, a ponadto wymaga spełnienia dodatkowych warunków (np. zawarcie umowy inwestycyjnej z ASI, czas trwania inwestycji co najmniej 2 lata); maksymalna kwota ulgi to 250.000 zł
• Zwiększenie zakresu zwolnienia z podatku CIT dla zysków osiąganych przez ASI ze zbycia udziałów (zmniejszenie wymogu minimalnego udziału kapitałowego ASI w spółce z 10% do 5%)  

WYBRANE INNE ZMIANY

10. Zmiany w zakresie podatku u źródła (WHT)

• Zmiana definicji rzeczywistego właściciela
• Rozszerzenie zakresu przedmiotowego opinii o stosowaniu zwolnienia na preferencje przewidziane w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (tj. obniżone stawki podatku u źródła lub zwolnienie z obowiązku poboru podatku u źródła) – zmiana nazwy opinii na opinię o stosowaniu preferencji
• Ograniczenie mechanizmu „pay and refund” mającego zastosowanie do wypłat należności przekraczających w roku podatkowym kwotę 2 mln PLN na rzecz jednego kontrahenta, zasadniczo do wypłat z tytułu dywidend, odsetek i należności licencyjnych

Komentarz ALTO

O ile pozytywnie należy ocenić rozszerzenie zakresu przedmiotowego opinii o stosowaniu zwolnienia i ograniczenie przedmiotowe stosowania mechanizmu „pay and refund”, o tyle definicja rzeczywistego właściciela nadal będzie budzić istotne wątpliwości interpretacyjne. Dotyczy to w szczególności oceny, czy kontrahent prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą.

11. Dokumentacja cen transferowych

• Wydłużenie terminu na sporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych – termin będzie mijał z końcem 10 miesiąca po zakończeniu roku podatkowego, oraz terminu na przedstawienie dokumentacji na żądanie organu podatkowego – z 7 na 14 dni
• Doprecyzowanie sposobu ustalania wartości transakcji kontrolowanej w przypadku umowy depozytu, umów ubezpieczenia lub umów reasekuracji, a także transakcji polegających na zawarciu umowy spółki niebędącej osobą prawną
• Zmiana w zakresie wyłączeń z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji

12. Obowiązek przesyłania ksiąg podatkowych do US (w formacie JPK)

• Od 1 stycznia 2023 r. podatnicy prowadzący działalność gospodarczą będą obowiązani przesyłać do urzędu skarbowego prowadzone przez siebie księgi podatkowe (księgi rachunkowe lub KPiR) w formacie JPK
• Podatnicy CIT będą przesyłali księgi raz do roku w terminie złożenia zeznania CIT
• Podatnicy PIT prowadzący działalność gospodarczą będą przesyłali księgi na bieżąco, co do zasady po każdym miesiącu/kwartale w którym wystąpi zaliczka na podatek oraz dodatkowo w terminie złożenia zeznania podatkowego za dany rok

Komentarz ALTO

To kolejny rewolucyjny krok w kierunku zautomatyzowanej bieżącej kontroli rozliczeń przez organy podatkowe. Do tej pory podatnicy mieli obowiązek udostępniania ksiąg podatkowych w formacie JPK wyłącznie na żądanie organu podatkowego. Od 2023 r. w przypadku rozliczenia podatku dochodowego mają wejść w życie zasady zbliżone do stosowanych obecnie przy rozliczeniach VAT, w których podatnicy samodzielnie (bez wezwania z urzędu) dają organom podatkowym pełny wgląd w realizowane transakcje.

13. Wyłączania z KUP kosztów finansowania dłużnego

• Wyłączenie z KUP odsetek od pożyczek od podmiotu powiązanego, przeznaczonych bezpośrednio lub pośrednio na transakcje kapitałowe, w szczególności na nabycie lub objęcie udziałów (akcji), nabycie ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną, wniesienie dopłat, podwyższenie kapitału zakładowego

Komentarz ALTO

Zmiana negatywna dla podatników. Brak możliwości zaliczenia do KUP odsetek od pożyczek zaciągniętych na nabycie udziałów i innych transakcji kapitałowych jest sprzeczne z ideą zachęt i ułatwień dla inwestorów.

14. Limitowanie kosztów finansowania dłużnego (art. 15c ustawy o CIT) – niekorzystna zmiana sposobu kalkulacji limitu

• W treści przepisów zostanie doprecyzowane, iż wyłączeniu z KUP podlega nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przewyższająca (i) kwotę 3 mln zł albo (ii) 30% kwoty podatkowej EBITDA
• W ostatnim czasie kształtowała się korzystna linia orzecznicza sądów administracyjnych w powyższej kwestii; doprecyzowanie treści przepisu spowoduje dalsze zmniejszenie dostępnego limitu kosztów finansowania dłużnego
  

15. Pozostałe zmiany uszczelniające system podatkowy

• Wprowadzenie dodatkowych warunków w zakresie neutralności podatkowej restrukturyzacji, m.in. wymiany udziałów i aportu przedsiębiorstwa (zorganizowanej części przedsiębiorstwa)
• Rozszerzenie zakresu podmiotów (spółek) zarejestrowanych zagranicą, które uznaje się za polskich rezydentów podatkowych
• Wprowadzenie przepisu przewidującego opodatkowanie częściowego wycofania wkładów ze spółki osobowej w formie środków pieniężnych (dotychczas kwestia ta była przedmiotem sporów podatników z organami podatkowymi)
• Modyfikacja przepisów dotyczących zagranicznych jednostek kontrolowanych (CFC):
  • rozszerzenie katalogu podmiotów spełniających definicję CFC
  • rozszerzenie katalogu przychodów pasywnych, które definiują CFC (np. przychody z usług doradczych, księgowych, badania rynku itp.)
• Wprowadzenie nowego instrumentu nakładającego podatek od tzw. przerzuconych dochodów – nowe przepisy mają na celu wyeliminować uzyskiwanie korzyści z transferu dochodu do jurysdykcji o niskiej efektywnej stawce opodatkowania. 

Link do projektu ustawy. 

Zachęcamy do kontaktu z ekspertami ALTO.