[Miesięcznik Ubezpieczeniowy] Podwyższenie minimalnego wynagrodzenia a zmiany w podatku dochodowym

Wraz z rozpoczęciem nowego roku weszły w życie zmiany w obszarze podatku dochodowego od osób fizycznych i ubezpieczeń społecznych, które są istotne z punktu widzenia płatnika, pracownika jak i przedsiębiorcy. W dużym stopniu na ilość tych zmian ma wpływ dwukrotne podwyższenie wynagrodzenia minimalnego w 2024 roku a także podniesienie prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na ten rok.

Oprócz konsekwencji związanych ze wzrostem wynagrodzeń, 2024 rok przyniósł także parę innych, niezależnych zmian w obszarze PIT i ZUS.

Co więcej, te zmiany nie muszą być ostatnimi jakie ustawodawca przewidział na ten rok. Opierając się na informacjach dochodzących z rządu, można spodziewać się kolejnych zmian w tym obszarze. A część z nich może nadejść wkrótce i na nowo zdefiniować rzeczywistość adresatów tych zmian.

Na wstępie tego artykułu skupiamy się na konsekwencjach dla poszczególnych grup wynikających ze wzrostu wynagrodzeń w 2024, a następnie omawiamy naszym zdaniem najważniejsze zmiany w PIT i ZUS w 2024 roku, które są już pewne oraz te które mogą zostać zdefiniowane jeszcze w tym roku.

Podwyższenie płacy minimalnej i jej konsekwencje

Od 1 stycznia do 30 czerwca wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosi 4 242 zł brutto. Od 1 lipca do 31 grudnia minimalne wynagrodzenie za pracę ponownie wzrośnie i będzie wynosić 4 300 zł brutto.

Oprócz tego, wzrosła także minimalna stawka wynagrodzenia za godzinę wykonywania zlecenia lub świadczenia usług, która od 1 stycznia do 30 czerwca wynosić będzie 27,7 zł brutto, a od 1 lipca do 31 grudnia 28,1 zł brutto.

• Dla przedsiębiorców

W przypadku przedsiębiorców rozliczających się z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych na preferencyjnych warunkach, wyższe minimalne wynagrodzenie w pierwszej kolejności rzutuje na wzrost ich składek na ubezpieczenia społeczne. Należności do ZUS płacone przez przedsiębiorców przez 24 miesiące od podstawy wymiaru w wysokości 30% pensji minimalnej wyniosą tym samym w pierwszym półroczu 2024 roku 401,9 zł, i 408,14 zł w drugim półroczu.

Część przedsiębiorców, których charakter ich działalności będzie miał z początku niewielki wymiar może uniknąć obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Zapewnia taką możliwość prowadzenie działalności nierejestrowanej.

Zgodnie z przepisami, podatnik nie musi rejestrować swojej działalności, jeśli miesięcznie osiąga z niej przychody niższe niż 75% minimalnego wynagrodzenia. Jeszcze przed 1 lipca 2023 roku przedsiębiorca mógł prowadzić działalność nierejestrowaną jeśli uzyskany przychód w okresie miesiąca nie przekroczył 50% minimalnego wynagrodzenia. Od 1 lipca 2023 roku limit ten został podniesiony do 75% minimalnego wynagrodzenia. Z uwagi na dwukrotną podwyżkę minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku, limit ten w wartościach bezwzględnych zmieni się w bieżącym roku dwa razy i wyniesie odpowiednio 3 181,15 zł w pierwszym półroczu i 3 225 zł w drugim półroczu.

Na marginesie warto także zaznaczyć, że podatnik z przychodów uzyskanych z działalności nierejestrowanej rozlicza się dopiero wraz ze złożeniem zeznania podatkowego.

• Dla pracowników

Wzrost minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku, oprócz wyższego wynagrodzenia dla pracowników je otrzymujących ma także przełożenie na pracowników, którzy zarabiają powyżej minimalnej krajowej.

Przykładowo, wzrost minimalnego wynagrodzenia ma bezpośredni wpływ na wysokość świadczeń pracowników, których mogą dochodzić w wyniku naruszeń praw pracowniczych. Tym samym, maksymalna wysokość odprawy pieniężnej z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, która nie może przekroczyć 15 krotności minimalnego wynagrodzenia, od stycznia do czerwca wyniesie 63 630 zł, a od lipca do grudnia – 64 500 zł.

Dodatkowo pracownik, który doznał mobbingu lub w wyniku takich działań rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę (czyli 4 242 zł w pierwszym półroczu 2024 roku lub 4 300 zł w drugim półroczu tego roku).

Oprócz tego, wysokość minimalnego wynagrodzenia ma także wpływ na dodatek za pracę w porze nocnej, który oblicza się poprzez ustalenie stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Stanowi ją iloraz minimalnego wynagrodzenia miesięcznego oraz liczby godzin wynikających z wymiaru czasu pracy pracownika w danym miesiącu. Dodatek za pracę w porze nocnej to 20% obliczonej stawki godzinowej.

Wzrost średniego wynagrodzenia i jego konsekwencje

• Dla pracowników i przedsiębiorców

Prognozowane średnie wynagrodzenie na 2024 rok wynosi 7 824 zł i ma bezpośredni wpływ na obowiązki składkowe pracowników i przedsiębiorców.

Wraz z jego wzrostem w 2024 roku, Resort Pracy zaktualizował kwotę ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2024 roku, która wyniesie 234 720 zł (30-krotność średniego wynagrodzenia).

Oznacza to, że jeśli pracownik osiągnie taki przychód w ciągu roku, to po przekroczeniu tego limitu składki emerytalna i rentowa przestają być dla niego naliczane i odprowadzane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przy ustaleniu czy nastąpiło przekroczenie rocznej kwoty podstawy wymiaru składek, uwzględnia się podstawę wymiaru składek ze wszystkich tytułów ubezpieczeniowych, np. umowy o pracę czy umowy zlecenia. Należy pamiętać także, że ubezpieczony jest zobowiązany zawiadomić wszystkich płatników o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, gdy jest zatrudniony w kilku zakładach pracy. Jeśli przekazana informacja będzie błędna, ubezpieczony odpowie za nieopłacenie należnych składek.

Oprócz powyższego, przeciętne wynagrodzenie ma także wpływ na rozpoznanie podstawy do obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców.

I tak, najniższa podstawa ustalenia składek społecznych dla przedsiębiorców wynosi obecnie 4 694,4 zł (60% przeciętnego wynagrodzenia).

W przypadku przedsiębiorców rozliczających się z fiskusem ryczałtem, wzrost przeciętnego wynagrodzenia w ostatnim kwartale
2023 roku wpłynie także na podwyższenie odprowadzanej składki zdrowotnej.

Wynika to z faktu, że składka zdrowotna na ryczałcie wynosi 9% od kwoty:

• 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach nieprzekraczających 60 tys. zł ł, – 419, 46 zł,
• 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach od 60 tys. zł do 300 tys. zł – – 699, 11 zł,
• 180 proc. przeciętnego wynagrodzenia przy rocznych przychodach powyżej 300 tys. zł – 1258, 39 zł.

Inne zmiany, niepowiązane ze wzrostem wynagrodzeń

Oprócz powyższych zmian związanych bezpośrednio ze wzrostem wynagrodzeń, wraz z nowym rokiem weszły w życie także inne, istotne modyfikacje, o których należy pamiętać.

Zmiana zasad opodatkowania zysków z funduszy kapitałowych

Od tego roku inwestorzy będą mogli kompensować zyski i straty z inwestycji ale płatnik już nie wyręczy inwestora. Obecnie, płatnik będzie zobowiązany wysłać takiemu inwestorowi jedynie informację PIT-8C, na podstawie której inwestor będzie musiał wykazać dochód (przychód minus koszty) w swoim zeznaniu rocznym PIT-38 i odprowadzić podatek (który nadal wynosi 19 %).

Jest to o tyle korzystna zmiana, że do tej pory zyski z udziałów w funduszach kapitałowych były opodatkowane 19-proc zryczałtowanym PIT, który rozliczał płatnik w imieniu inwestora. Było to wygodne dla inwestorów ale zabierało możliwość kompensacji strat poniesionych z udziałów w innych funduszach. Dochodziło wtedy do sytuacji, w których podatnik z tytułu udziału w jednym z funduszy uzyskiwał zysk i był zobligowany do zapłaty podatku a nie mógł rozliczyć straty poniesionej w innym funduszu. Obecne rozwiązanie ustawodawcy należy uznać za krok w dobrym kierunku.

“Twój e-PIT” na wsparcie przedsiębiorcom rozliczających się z podatku

Od tego roku skarbówka wstępnie przygotuje i udostępni przedsiębiorcom zeznania podatkowe za rok 2023. Już 15 lutego 2024 r. Krajowa Administracja Skarbowa, w ramach usługi “Twój e-PIT” powinna udostępnić wstępne zeznania za 2023 r. wszystkim podatnikom PIT, w tym przedsiębiorcom prowadzącym działalność gospodarczą rozliczających się:

• na zasadach ogólnych,
• według liniowej stawki 19 proc. PIT,
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych oraz
• prowadzącym działy specjalne produkcji rolnej.

Przedsiębiorcy będą musieli niestety samodzielnie uzupełnić niektóre rubryki. Co istotne, nie będzie miała zastosowania tutaj zasada, że niezłożone zeznania zostaną automatycznie przesłane do fiskusa 30 kwietnia 2024 roku.

Zmniejszenie limitu zwolnienia w PIT na świadczenia z ZFŚS

Od tego roku uległ także zmniejszeniu limit świadczeń wypłaconych pracownikom z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, które są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Wysokość tego limitu wróciła do czasów sprzed pandemii i obecnie wynosi 1 000 zł.

Dopłaty do wypoczynku dzieci pracowników z mniejszym limitem

To informacja ważna przede wszystkim dla pracodawców finansujących z innych źródeł (np. ze środków obrotowych) niż ZFŚS dopłaty do wypoczynku dzieci i młodzieży do lat 18 zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonych z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu.

Od 1 stycznia zwolnienie tych dopłat z opodatkowania wróciło z 3000zł do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2000 zł.

Możliwe dodatkowe zmiany w 2024 roku

Na moment pisania tego artykułu, oprócz powyższych, omówionych modyfikacji zasad rozliczania podatku dochodowego od osób fizycznych i ustalania wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zainteresowani powinni śledzić przebieg prac nad następującymi projektami (które będą miały wpływ na rozliczenia pracowników w firmach jak i funkcjonowanie przedsiębiorców):

• podwyżka kwoty wolnej od podatku,
• propozycja powrotu do obowiązujących wcześniej zasad rozliczania składki zdrowotnej
• kasowej metodzie rozliczania ZUS przedsiębiorców,
• wakacjach od ZUS dla przedsiębiorców

Na poziomie unijnym z kolei, w tym roku może zostać przyjęta Dyrektywa w sprawie poprawy warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych.

Akt ten w swym zamierzeniu ma dotyczyć tylko tego rodzaju pracowników ale wprowadzone przez nią zasady prawidłowego określania statusu zatrudnienia i wprowadzenie domniemania prawnego odnośnie stosunku pracy, może mieć także pośredni wpływ na przedsiębiorców realizujących usługi w ramach umów B2B i powrót do tzw. koncepcji testu przedsiębiorcy w nowej formie.