Miesięcznik Ubezpieczeniowy: Nowelizacja CIT 2023

Tegoroczna nowelizacja CIT obejmuje przede wszystkim modyfikacje w przepisach wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu.

Ustawodawca jak co roku przygotował dla podatników pakiet zmian w przepisach podatkowych. Tym razem mamy jednak do czynienia ze szczególną sytuacją, ponieważ nowelizacja nie przewiduje wielu nowych obowiązków dla podatników. Ustawa skupia się natomiast przede wszystkim na modyfikacji oraz naprawianiu rozwiązań wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu, które nie były do końca dopracowane na etapie ich wprowadzania w zeszłym roku. Nowelizacja przewiduje zmiany w kilku ustawach podatkowych, natomiast w dalszej części artykułu przedstawiamy wybrane zmiany w CIT, które w naszej ocenie mogą mieć znaczenie z perspektywy zakładów ubezpieczeń.

UCHYLENIE UKRYTEJ DYWIDENDY

Przepisy dotyczące ukrytej dywidendy były jednym z rozwiązań wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu, które budziło najwięcej kontrowersji. Miały one na celu przeciwdziałanie sytuacjom, w których dystrybucja zysku do wspólników dokonywana jest w sposób inny niż poprzez wypłatę dywidendy, przez co podmiot wypłacający jest uprawniony do pomniejszenia podstawy opodatkowania o wartość dokonanych wypłat.

Założeniem ukrytej dywidendy było wyłączenie z kosztów podatkowych określonych kategorii płatności realizowanych na rzecz podmiotów powiązanych. Po przeprowadzeniu analiz oraz konsultacji z podatnikami, Ministerstwo doszło do konkluzji, że przepisy w zaproponowanej formie budzą zbyt wiele wątpliwości interpretacyjnych, a ich praktyczne stosowanie jest istotnie utrudnione. Ukryta dywidenda utrudniałaby funkcjonowanie grup kapitałowych, w których występuje wiele różnego rodzaju transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi. Kontrowersje budziła również relacja ukrytej dywidendy w stosunku do regulacji w zakresie cen transferowych.

W związku z występującymi wątpliwościami, przepisy o ukrytej dywidendzie zostały uchylone. Warto również zwrócić uwagę, że w 2022 r. ukryta dywidenda była zawieszona, przepisy nie miały więc zastosowania w praktyce. Wyeliminowanie z ustawy o CIT ukrytej dywidendy jest bez wątpienia rozwiązaniem korzystnym dla podatników. Nie będą oni zobowiązani do dokonywania szczegółowych analiz wydatków grupowych z perspektywy stosowania tego wyłączenia.

PODATEK OD PRZERZUCONYCH DOCHODÓW

Uchwalona ustawa nowelizująca przewiduje modyfikacje w kolejnym rozwiązaniu wprowadzonym przez Polski Ład, również wymierzonym w transakcje z podmiotami powiązanymi, tj. w podatku od przerzuconych dochodów. Jest to specyficzny rodzaj podatku, w przypadku którego podstawą opodatkowania są koszty ponoszone na rzecz podmiotów powiązanych. Zgodnie z treścią nowelizacji, nowe zasady w podatku od przerzuconych dochodów będą obowiązywały od 2023. Co istotne, przepisy w tym zakresie obowiązują już w 2022 r. i również w tym roku podatnicy będą zobowiązani do kalkulowania podatku, ale według dotychczasowych przepisów.

Poniżej przedstawiamy założenia, jak według nowelizacji podatek ma wyglądać po zmianach. Przez przerzucone dochody rozumie się określony katalog kosztów ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych, m.in.: koszty usług doradczych, zarządzania, koszty ubezpieczeń (potencjalnie też reasekuracji) czy opłaty licencyjne.

Uwzględniając nowelizację, aby można było mówić o przerzuconych dochodach, łącznie spełnione muszą być poniższe przesłanki:

• dochód (przychód) z tytułu otrzymywanej przez podmiot powiązany należności podlega efektywnemu opodatkowaniu według stawki niższej niż 14,25% – w tym zakresie uwzględnia się przysługujące podmiotowi powiązanemu ulgi (odliczenia od podstawy opodatkowania albo od podatku) lub zwroty podatku, związane z przychodem z danego tytułu – co istotne stawkę podatku weryfikujemy w odniesieniu do przychodu z tytułu danej należności, a nie globalnie;
• należności z tytułów wskazanych w przepisie, uzyskiwane przez dany podmiot od innych powiązanych podmiotów z Polski, stanowią co najmniej 50% przychodów;
• podmiot ten przekazuje co najmniej 10% należności otrzymywanych od podmiotów z Polski (np. w formie zapłaty za usługi/dywidendy);
• suma wydatków objętych przepisem, poniesionych przez podatnika i zaliczonych do kosztów podatkowych w roku podatkowym na rzecz podmiotów powiązanych, stanowi co najmniej 3% sumy kosztów podatkowych w danym roku.

Niezależnie od spełnienia powyższych przesłanek, z przerzuconymi dochodami będziemy mieli do czynienia m.in. w przypadku trans-akcji realizowanych z podmiotami z rajów podatkowych (po spełnieniu określonych warunków). Jednocześnie nadal będzie możliwość wyłączenia stosowania przepisów o przerzuconych dochodach, w przypadku wydatków poniesionych na rzecz podmiotu powiązanego podlegającego opodatkowaniu od całości swoich dochodów w UE lub EOG i prowadzącego w tym państwie istotną rzeczywistą działalność gospodarczą.

Ustalona w powyższy sposób wartość przerzuconych dochodów będzie stanowiła podstawę opodatkowania według stawki 19%. Podatek od przerzuconych dochodów generuje liczne obowiązki dla polskich podatników, w szczególności dla tych realizujących dużą ilość transakcji z podmiotami zagranicznymi. Żeby prawidłowo ustalić podstawę opodatkowania, podatnicy będą musieli uzyskać od podmiotów powiązanych dużą ilość szczegółowych informacji w zakresie ich sytuacji podatkowej oraz prowadzonej działalności. Może to być istotnie utrudnione, podmioty zagraniczne nie muszą być chętne do współpracy i udostępniania szczegółowych danych finansowych.

ZMIANY W OŚWIADCZENIACH WHT

W przypadku wypłat opodatkowanych podatkiem u źródła przekraczających wartość 2 mln zł oraz podlegających pod stosowanie mechanizmu pay&refund, jednym ze sposobów uprawniających płatnika do niepobrania podatku według stawki krajowej (19%), jest złożenie przez zarząd oświadczenia. W treści oświadczenia zarząd potwierdza, że posiada wszystkie dokumenty i informacje niezbędne do zastosowania zwolnienia/preferencyjnej stawki podatku.

Przepisy ustawy o CIT przewidują dwa rodzaje oświadczeń WHT:

• oświadczenie pierwotne – składane przy pierwszej płatności przekraczającej 2 mln zł w roku, w terminie do 7 dnia następnego miesiąca (termin na zapłatę podatku);
• oświadczenie następcze – składane w sytuacji, gdy po złożeniu oświadczenia pierwotnego płatnik dokonuje na rzecz tego samego podatnika kolejnych wypłat podlegających pod mechanizm pay&refund, w terminie 7 dnia następującego po miesiącu, w którym upłynął okres dwóch miesięcy od złożenia oświadczenia pierwotnego.

Praktyczny skutek aktualnej treści przepisów jest taki, że zwolnienie/preferencyjna stawka na podstawie oświadczenia może być stosowane wyłącznie do upływu terminu na złożenie oświadczenia następczego. Problem pojawia się więc w sytuacji, w której płatnik dokonuje większej ilości wypłat w trakcie roku – w praktyce nie ma możliwości każdorazowego zastosowania zwolnienia. Minister Finansów w trakcie roku rozwiązał ten problem i przedłużył do końca 2022 r. termin ważności oświadczeń pierwotnych złożonych w tym roku.

Nowelizacja idzie dalej, przedłużając terminy na składanie oświadczeń. Od nowego roku oświadczenie pierwotne będzie składane jednokrotnie w terminie do ostatniego dnia drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym doszło do przekroczenia 2 mln zł. Oświadczenie następcze będzie natomiast składane do 31 stycznia następnego roku. Zgodnie z przepisami przejściowymi, przepisy w nowym brzmieniu będą miały zastosowanie do oświadczeń składanych od początku 2022 r. Po złożeniu oświadczenia, nawet w przypadku realizowania większej ilości wypłat na rzecz tego samego podatnika, płatnik będzie mógł stosować zwolnienie/preferencyjną stawkę do końca roku, a łączna suma należności będzie wykazywana w oświadczeniu następczym składanym w kolejnym roku.

PODATEK MINIMALNY

Ustawodawca przewidział również szereg zmian w zakresie tzw. podatku minimalnego. Na wstępie trzeba podkreślić, że wyłączone z tej daniny nadal będą instytucje finansowe, w tym m.in. zakłady ubezpieczeń. W grupach ubezpieczeniowych podatek może potencjalnie dotyczyć spółek, które nie zostaną objęte wyłączeniem (np. spółki serwisowe).

Przepisy mają na celu przede wszystkim uproszczenie stosowania przepisów oraz złagodzenie warunków podlegania opodatkowaniu. W tym zakresie należy wskazać w szczególności podwyższenie wskaźnika rentowności z 1% do 2%, wyłączenie określonych rodzajów kosztów i przychodów z podstawy kalkulowania podatku, zmiany w zakresie ustalania podstawy opodatkowania czy rozszerzenie zakresu wyłączeń.

W 2022 r. opodatkowanie podatkiem minimalnym jest zawieszone. Również w przyszłym roku podatnicy nie będą mieli obowiązku kalkulowania podatku. Nowelizacja przewiduje w tym zakresie zwolnienie z opodatkowania do 31 grudnia 2023 r. Efektywnie opodatkowanie podatkiem minimalnym będzie więc obowiązywało od 2024 r.

LIKWIDACJA CIT/WZ

Podatnicy korzystający z ulgi na złe długi w CIT byli dotychczas zobowiązani do uzupełniania dedykowanego załącznika do deklaracji CIT-8, tj. załącznika CIT-WZ. W ramach ulgi na złe długi, po spełnieniu określonych warunków, podatnicy są uprawnieni do zmniejszenia podstawy opodatkowania o wartość wierzytelności, które nie zostały na ich rzecz uregulowane. Jednocześnie, podatnicy powiększają podstawę opodatkowania o zobowiązania, których nie uregulowali.

Nowelizacja przewiduje likwidację obowiązku składania załącznika CIT-WZ w przypadku stosowania ulgi. Zmiana w tym zakresie w istotny sposób ograniczy obowiązki administracyjne po stronie podatników korzystających z ulgi, zmianę w tym zakresie należy więc ocenić pozytywnie.

ZMIANY W CIT OD 2023

Nowelizacja przepisów podatkowych w tym roku przynosi liczne zmiany w dotychczas obowiązujących przepisach. Szczególnie ważne dla podatników funkcjonujących w ramach grup kapi-tałowych jest uchylenie przepisów dotyczących ukrytej dywi-dendy oraz zmiany w podatku od przerzuconych dochodów. W odniesieniu do podmiotów realizujących transakcje podlega-jące pod mechanizm pay&refund, istotna jest modyfikacja prze-pisów w zakresie oświadczeń WHT. Również zmiany w podatku minimalnym są dla podatników korzystne, jednak bezpośrednio nie będą dotyczyły zakładów ubezpieczeń. Likwidacja CIT/WZ zmniejszy natomiast ilość obowiązków administracyjnych w przy-padku korzystania z ulgi.

Ustawa została już podpisana przez Prezydenta oraz opublikowana. Planowo wejdzie więc w życie od nowego roku.

Źródło: Miesięcznik Ubezpieczeniowy, tom 19, numer 11, listopad 2022, s.44-45