Nowy Ład w podatku u źródła

Jedna z kluczowych zmian podatkowych przewidzianych w ramach Polskiego Ładu dotyczy zasad rozliczania podatku u źródła (WHT). Od nowego roku, część wypłat na rzecz podmiotów zagranicznych o wartości przekraczającej 2 mln zł będzie wiązała się z obowiązkiem poboru podatku według stawki krajowej. Zapłata podatku nie jest jedynym rozwiązaniem, płatnicy będą mieli kilka wariantów do wyboru.

HISTORIA ZMIAN OD 2019 – ZAWIESZONE PRZEPISY

W określonych przypadkach, polscy przedsiębiorcy są zobowiązani do pobierania podatku u źródła od należności wypłacanych na rzecz podmiotów zagranicznych. W 2019 r. miała miejsce istotna nowelizacja przepisów dotyczących poboru podatku u źródła.

Kluczowe było wprowadzenie do ustawy o CIT tzw. mechanizmu „pay and refund”. Został on zaprojektowany w ten sposób, że w przypadku płatności podlegających opodatkowaniu podatkiem u źródła (dywidendy, odsetki, opłaty licencyjne, usługi niematerialne) przekraczających 2 mln zł, płatnik powyżej tej kwoty jest zobowiązany pobrać podatek według stawki przewidzianej w ustawie o CIT (19% lub 20%), bez możliwości zastosowania zwolnienia lub preferencyjnej stawki wynikającej z umowy o unikaniu opodatkowania (z określonymi wyjątkami).

Co istotne, pierwotna wersja przepisów zakładała stosowanie mechanizmu do wszystkich płatności, w tym również do:

• transakcji krajowych (np. wypłata dywidendy), czy do
• płatności na rzecz zagranicznych podmiotów niepowiązanych.

Przepisy spotkały się z dużą krytyką ze strony przedsiębiorców. Zaproponowane rozwiązania nałożyły na płatników szereg skomplikowanych obowiązków związanych z pobieraniem podatku i weryfikacją statusu odbiorcy.

Częściowo regulacje weszły już w życie (m.in. w zakresie obowiązku dochowania należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta), jednak sam mechanizm pay and refund nie zaczął jeszcze w praktyce funkcjonować. Dlaczego? Ponieważ systematycznie, od prawie 3 lat, co pół roku Minister Finansów wydawał rozporządzenie odraczające wejście w życie nowych zasad poboru WHT, zapowiadając jednocześnie nowelizację przepisów.

Po trzech latach funkcjonowania w zawieszaniu i niepewności zbliżają się realne działania. W Polskim Ładzie przewidziano istotne zmiany w systemie podatku u źródła, które mają wejść w życie od 2022 r.

NOWE ZASADY W POLSKIM ŁADZIE

Ustawa podatkowa uchwalona w ramach Polskiego Ładu zawiera liczne modyfikacje przepisów dotyczących podatku u źródła. Szczególną uwagę warto zwrócić na nowe zasady funkcjonowania mechanizmu pay and refund, który w porównaniu do jego pierwotnej wersji został istotnie ograniczony. Od nowego roku, będzie on miał zastosowanie wyłącznie do płatności dokonywanych na rzecz podmiotów powiązanych, będących rezydentami zagranicznymi.

Dodatkowo, mechanizm nie będzie miał zastosowania do wszystkich płatności opodatkowanych WHT. Zostanie on ograniczony do dywidend, odsetek oraz należności licencyjnych, czyli do tzw. należności pasywnych.

Można spotkać się ze stanowiskiem, że zaproponowane w Polskim Ładzie rozwiązania mogą zostać uznane za niezgodne z prawem unijnym. Różnicują one sytuację odbiorców należności z Polski oraz innych państw unijnych, w odniesieniu do których będzie obowiązywał mechanizm pay and refund. Polskie regulacje mogą więc potencjalnie naruszać zasady równego traktowania przedsiębiorców krajowych oraz pochodzących z innych państw członkowskich.

JAKIE MOŻLIWOŚCI DAJĄ PRZEPISY?

Od nowego roku przedsiębiorcy dokonujący wskazanych powyżej wypłat na rzecz zagranicznych podmiotów powiązanych, będą zobowiązani jako płatnicy stosować nowe zasady. Zagraniczni odbiorcy, np. akcjonariusz, mogą być jednak zaskoczeni, że należność, która zawsze była wypłacana w wartości brutto, nagle została pomniejszona o podatek pomimo braku zmian w zakresie stanu faktycznego. Zmiany przewidziane w polskich przepisach mogą być dla podmiotów z innych państw niezrozumiałe.

Obowiązek poboru podatku przy płatnościach przekraczających 2 mln zł nie ma jednak charakteru bezwzględnego, a pobór podatku nie wyklucza możliwości jego odzyskania. Przepisy ustawy o CIT przewidują przypadki, w których dopuszczalne będzie niepobranie podatku lub jego pobór w niższej wysokości. W tym zakresie można wskazać trzy ścieżki postępowania:

1. Uzyskanie opinii o stosowaniu preferencji;
2. Złożenie oświadczenia przez zarząd;
3. Pobór podatku oraz wystąpienie o jego zwrot.

OPINIA O STOSOWANIU PREFERENCJI

Aktualnie, przepisy ustawy o CIT umożliwiają złożenie wniosku o wydanie opinii o stosowaniu zwolnienia. Opinia jest aktem wydawanym przez organ podatkowy, w którym potwierdza on, że spełnione zostały przesłanki do zastosowania zwolnienia z WHT w odniesieniu do określonych płatności realizowanych na rzecz konkretnego podatnika.

Od nowego roku opinia o stosowaniu zwolnienia zostanie zastąpiona opinią o stosowaniu preferencji. Zmianie ulegnie nie tylko nazwa, ale też konstrukcja tego rozwiązania. Istotne jest to, że o opinię będzie mógł wystąpić zarówno podatnik, jak i płatnik podatku, który aktualnie jest do tego uprawniony tylko w sytuacji, w której poniósł ekonomiczny ciężar podatku (ubruttowienie).

Dodatkowo, opinia będzie miała szerszy zakres. Ubieganie się o opinię będzie możliwe zarówno w zakresie zastosowania:

• zwolnień przewidzianych w ustawie o CIT, jak i
• preferencyjnej stawki lub niepobrania podatku na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Aktualnie, opinia może dotyczyć wyłącznie zwolnień przewidzianych w ustawie o CIT.

Co ważne, opinia o stosowaniu preferencji będzie ważna przez 36 miesięcy od jej wydania. W efekcie, preferencja potwierdzona w opinii będzie mogła mieć zastosowanie do wypłat realizowanych w tym okresie (przy niezmienionym stanie faktycznym), bez konieczności podejmowania dodatkowych czynności.

Pewne problemy mogą powstać w związku z tym, że organ na wydanie opinii ma aż 6 miesięcy. Z wnioskiem o wydanie opinii należy więc wystąpić odpowiednio wcześniej, żeby udało się ją uzyskać jeszcze przed dokonaniem wypłaty. Trzeba też wziąć pod uwagę czas na ewentualne uzupełnienia i pytania ze strony organu.

Niestety może się również zdarzyć sytuacja, w której organ wyrazi negatywne stanowisko w zakresie zastosowania preferencji oraz odmówi wydania opinii. Istnieje wtedy możliwość zaskarżenia tego rodzaju decyzji do sądu administracyjnego.

Uzyskanie opinii jest rozwiązaniem bezpiecznym. W tym przypadku to organ dokonuje weryfikacji spełnienia warunków do skorzystania ze zwolnienia. Stosowanie preferencji w WHT na podstawie opinii ogranicza istotnie ryzyko po stronie zarządu spółki – płatnika. Płatnik działa bowiem w tym przypadku na podstawie decyzji organu.

OŚWIADCZENIE ZARZĄDU

Niepobranie podatku przez płatnika jest możliwe również na podstawie oświadczenia złożonego przez płatnika. W oświadczeniu płatnik potwierdza m.in. że posiada dokumenty niezbędne do zastosowania preferencji oraz nie posiada wiedzy w zakresie okoliczności wykluczających możliwość jej zastosowania. Oświadczenie jest składane organowi najpóźniej w dacie wypłaty opodatkowanej należności.

Oświadczenie składane jest przez zarząd płatnika. Zgodnie z treścią przepisów, które będą obowiązywały od nowego roku, w sytuacji, w której zarząd jest wieloosobowy, oświadczenie powinno zostać złożone przez wyznaczonego członka zarządu, jednocześnie nie może ono zostać złożone przez pełnomocnika.

Niniejsza metoda wydaje się prostsza i szybsza niż uzyskanie opinii. Trzeba jednak mieć na uwadze, że członek zarządu podpisujący oświadczenie ponosi odpowiedzialność za jego treść. W sytuacji, w której oświadczenie okaże się niezgodne ze stanem faktycznym, członek zarządu może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnoskarbowej. Niepobieranie podatku na podstawie oświadczenia wiąże się więc z ryzykiem.

POBÓR PODATKU I ZWROT

Rozwiązaniem najmniej pożądanym, z perspektywy otrzymującego płatność, jest bez wątpienia pobór podatku oraz
w następnej kolejności wystąpienie o jego zwrot. Pobór podatku spowoduje „zamrożenie” na określony czas środków należnych odbiorcy, a następnie konieczność podjęcia działań przed polskim urzędem, mających na celu odzyskanie podatku.

Istotne jest również to, że o zwrot podatku może wystąpić wyłącznie podatnik, tj. podmiot zagraniczny, który otrzyma należność. Działanie przed polskim organem będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami. Na zwrot podatku trzeba natomiast czekać aż sześć miesięcy, co zdecydowanie negatywnie wpłynie na płynność finansową podmiotu powiązanego. Szczególnie przy dużych kwotach, organ na pewno bardzo wnikliwie będzie analizował spełnienie przesłanek uprawniających do zwrotu podatku.

PODSUMOWANIE

Po nowym roku, wypłata na rzecz zagranicznych podmiotów powiązanych (w szczególności dywidend), będzie wiązała się z koniecznością zastosowania mechanizmu pay and refund, co nie oznacza jednak, że podatek zawsze musi pozostać na rachunku urzędu.

Najbezpieczniejszym rozwiązaniem umożliwiającym zastosowanie zwolnienia lub preferencji, jest bez wątpienia uzyskanie opinii. Działanie na jej podstawie ogranicza ryzyko zarówno po stronie płatnika, jak i osób odpowiedzialnych
za rozliczenia. Łatwiej bez wątpienia będzie złożyć oświadczenie, co jednak wiąże się z ryzykiem dla członków zarządu. W przypadku wyboru opcji zapłaty podatku, istnieje możliwość uzyskania jego zwrotu na podstawie złożonego organowi wniosku.

Działania dotyczące podatku u źródła powinny być przemyślane i poprzedzone odpowiednią analizą. Duże kwoty wypłat wiążą się bowiem z podwyższonym ryzykiem, a skomplikowane przepisy dają szerokie pole do interpretacji organom podatkowym.

Do prawidłowej realizacji obowiązków niezbędne jest przeprowadzenie odpowiedniej komunikacji z odbiorcami należności oraz zebranie niezbędnych informacji i oświadczeń. Działania w tym zakresie należy podjąć odpowiednio wcześnie, żeby wszelkie informacje zostały uzyskane jeszcze przed wypłatą należności.

Źródło: https://miesiecznikubezpieczeniowy.pl/